Stel je voor: je logeert bij een Balinese familie, gewoon in hun familiecomplex. Je krijgt je eigen kamer of bungalow, dus privacy heb je zeker. Maar het mooie is dat je echt deel uitmaakt van het gezinsleven. Op Bali is gastvrijheid superbelangrijk. Gasten ontvangen is hier iets bijzonders. Oorspronkelijk boden families onderdak aan reizigers, en dat groeide uit tot een populaire manier van overnachten voor toeristen. Anders dan bij een westerse B&B draait het bij een Balinese homestay niet alleen om gemak, maar vooral om het delen van het dagelijkse leven en de cultuur.
Zo’n familiecomplex bestaat meestal uit meerdere generaties die samenwonen rond een centrale binnenplaats. Elke familie heeft een eigen paviljoen (bale) en er is altijd een familietempel (sanggah). Jij krijgt je eigen kamer of bungalow, vaak met een eigen ingang, maar wel binnen het complex. Je deelt bijvoorbeeld de open woonkamer en de tuin met de familie, terwijl je slaapkamer en badkamer privé zijn. Vaak nodigen ze je uit om mee te doen aan dagelijkse activiteiten en ceremonies. Denk aan samen koken, offers maken of zelfs een tempelfeest bijwonen.
Laten we het verschil tussen een homestay en een hotel op Bali eens bekijken. In een hotel krijg je gestandaardiseerde service, veel privacy, fijne voorzieningen en meestal weinig contact met de lokale bevolking. Kies je voor een homestay, dan word je echt onderdeel van het gezinsleven en de gemeenschap.
Hieronder zie je in een tabel de belangrijkste verschillen tussen een homestay en een hotel op Bali:
Homestay | Hotel | |
---|---|---|
Service | Persoonlijk | Gestandaardiseerd |
Contact locals | Veel | Weinig |
Maaltijden | Huisgemaakt | Buffet |
Voorzieningen | Basis | Uitgebreid |
Inkomen | Familie | Management |
In een hotel heb je vaak dagelijkse schoonmaak, roomservice en een ontbijtbuffet. Bij een homestay krijg je persoonlijke aandacht, huisgemaakte maaltijden en toegang tot lokale kennis. Het geld dat je betaalt voor een homestay gaat direct naar de familie. Bij hotels verdwijnt een groot deel naar het management of internationale eigenaren.
Wat je in een homestay kunt meemaken? Denk aan het bijwonen van een crematieceremonie, leren hoe je offermandjes maakt of samen rijst oogsten. Zulke ervaringen vind je niet in hotels en geven je een veel diepere kennismaking met de Balinese cultuur.
De architectuur van Balinese homestays draait om de Tri Hita Karana gedachte: harmonie tussen mens, natuur en goden. Dit zie je overal terug. De indeling van het complex, het gebruik van natuurlijke materialen en de aanwezigheid van heilige plekken zijn allemaal belangrijk.
De gebouwen zijn vaak open opgezet, met veel frisse lucht, licht en een directe verbinding met de tuin. Typische kenmerken zijn de versierde toegangspoort (angkul-angkul), verschillende paviljoens (bale) voor slapen, eten en gasten ontvangen, en natuurlijk de familietempel (sanggah) waar dagelijks offers worden gebracht.
De gebouwen zijn altijd op een bepaalde manier georiënteerd: de tempel ligt aan de heilige kant (richting de bergen en de opkomende zon), terwijl de keuken aan de andere kant staat. Houtsnijwerk bevat vaak symbolen uit de hindoeïstische mythologie. Moderne homestays houden deze traditionele elementen in stand, maar voegen soms extra’s toe zoals privébadkamers en wifi, zonder de culturele sfeer te verliezen.
In een homestay op Bali maak je het dagelijkse leven van dichtbij mee. Je leert lokale gewoontes kennen, ontdekt spirituele tradities en doet mee aan tempelfeesten. Samen koken met je gastfamilie of meer horen over het kastensysteem hoort daar ook bij. Vaak word je uitgenodigd voor ochtendrituelen zoals het maken van offers en krijg je verhalen te horen over het dorpsleven. Zo zie je een heel andere kant van Bali dan in een resort. Het contact met je gastfamilie zorgt vaak voor blijvende vriendschappen.
Als je kiest voor een homestay, steun je direct de lokale gemeenschap. Families verdienen extra inkomen, waardoor tradities en ambachten blijven bestaan. In tegenstelling tot grote hotels blijft het grootste deel van de opbrengst in het dorp. Veel homestays letten ook op het milieu: ze vangen regenwater op, scheiden afval en serveren eten uit de buurt. Sommige huizen zijn zo gebouwd dat airco niet nodig is. Dankzij het geld uit homestays kunnen dorpen investeren in onderwijs, betere wegen en kleine leningen voor vrouwen. In Sidemen heeft dit er bijvoorbeeld voor gezorgd dat oude weefmethodes weer terug zijn, omdat families hun producten nu direct aan gasten kunnen verkopen.
Balinese homestays bieden verschillende voorzieningen, afhankelijk van waar je zit en wat je betaalt. In de simpelere homestays heb je vaak een badkamer met een mandi (traditioneel bad met emmer) en een hurktoilet. Wil je wat meer gemak, dan zijn er plekken met westerse toiletten en warme douches. De slaapkamers hebben meestal een tweepersoonsbed of twee losse bedden, een klamboe tegen muggen, een ventilator en wat plek om je spullen op te bergen. Airco is niet standaard, maar wel te vinden bij de duurdere opties. Vaak deel je een open paviljoen met andere gasten om te zitten of te eten. Ontbijt zit meestal bij de overnachting in: denk aan vers fruit, nasi goreng of bananenpannenkoeken. Heb je speciale wensen zoals vegetarisch of glutenvrij eten? Geef dit van tevoren door. Extra’s zoals was laten doen, een scooter huren, vervoer van of naar het vliegveld of een wandeling door de rijstvelden kun je meestal bijboeken.
Hieronder vind je een tabel met een overzicht van de prijzen voor homestays in verschillende regio’s op Bali:
Regio | Prijs per nacht | Voorzieningen |
---|---|---|
Ubud | vanaf €9 | Eigen badkamer, ontbijt |
Sidemen | €7-€12 | Basis, ontbijt |
Seminyak/Canggu | €36-€60 | Zwembad, airco |
De kosten van een homestay hangen af van de plek, het seizoen en wat er allemaal bij zit. In Ubud heb je al een kamer met eigen badkamer en ontbijt vanaf 150.000 IDR (€9) per nacht. In Sidemen liggen de bedragen tussen 120.000 en 200.000 IDR (€7-€12). Wil je meer luxe in Seminyak of Canggu, met zwembad en airco? Dan betaal je tussen 600.000 en 1.000.000 IDR (€36-€60) per nacht. Soms betaal je extra voor airco, extra maaltijden of vervoer. Als je langer blijft, krijg je vaak korting, meestal tussen 10 en 30 procent, vooral buiten het hoogseizoen. Direct contact opnemen kan een betere deal opleveren, zeker als het rustig is. Sommige homestays rekenen extra voor workshops of deelname aan ceremonies.
Een echte homestay vinden vraagt wat zoekwerk. Niet alles wat homestay heet, is dat ook echt. Op Airbnb en Booking.com vind je veel plekken, maar kijk goed naar reviews waarin gasten vertellen over hun contact met de familie, gezamenlijke activiteiten en culturele ervaringen. Lokale platforms zoals Bali Homestay Association geven vaak meer zekerheid over de echtheid. Direct contact via WhatsApp of e-mail levert meestal een betere prijs en meer flexibiliteit op. Via Google Maps of lokale websites kun je homestays in jouw gewenste gebied vinden en dan een berichtje sturen in het Engels of Indonesisch. Let bij reviews op signalen als weinig contact, onpersoonlijke service of onduidelijke extra kosten. Betrouwbare beoordelingen zijn meestal uitgebreid, noemen namen van familieleden en beschrijven concrete ervaringen.
Waar wil je verblijven? In Ubud en omgeving draait het om kunst, dans, yoga en spirituele tradities. Je kunt er meedoen aan workshops batik of houtsnijden, tempelceremonies bijwonen of helpen bij het planten van rijst. Sidemen staat bekend om weven, landbouw en traditionele muziek, terwijl Munduk zich vooral richt op koffie- en kruidenteelt. Aan de kust zijn homestays anders: in Amed ligt de nadruk op visserij, zoutwinning en duiken, en in Lovina kun je met vissers mee op dolfijnentocht. Minder bekende plekken zoals Tenganan, een oud traditioneel dorp, geven je een kijkje in eeuwenoude tradities, bijzondere bouwstijlen en het maken van geringsing, een speciale manier van weven. In Pemuteran werken veel homestays mee aan projecten om koraal te herstellen. Elke regio heeft zijn eigen rituelen, ambachten en leefwijze die jouw verblijf bijzonder maken.
Het seizoen bepaalt niet alleen het weer, maar ook welke activiteiten er zijn en wat je betaalt voor je homestay. Van april tot september, in het droge seizoen, kun je makkelijk naar buiten voor wandelingen, ceremonies of om op het land te helpen. In het regenseizoen (oktober tot maart) zijn de prijzen vaak lager en doe je meer binnen, zoals samen eten maken of weven. Tijdens Nyepi, het Balinese Nieuwjaar in maart of april, is het overal stil en kun je helpen bij het maken van de traditionele poppen. Tijdens Galungan en Kuningan, die elke 210 dagen plaatsvinden, maak je samen offers en versier je het huis. Bij Saraswati, in januari of juli, zijn er speciale ceremonies in de huistempels. Rond de rijstoogst, meestal in juni en december, kun je meehelpen op het land. In het fruitseizoen (november tot februari) proef je vaak allerlei lokaal fruit. Het weer bepaalt het ritme: als het regent, wordt er meer binnen eten gemaakt en breng je meer tijd door met de familie.
Als je kiest voor een homestay op Bali, word je vaak opgenomen in het dagelijkse leven van de familie. Gasten verwelkomen is belangrijk in de Balinese cultuur en wordt gezien als iets wat goed karma brengt. Tijdens je verblijf kun je uitgenodigd worden voor familieceremonies zoals een tandenvijlceremonie, bruiloft of crematie. De familie deelt graag hun kennis over lokale gewoonten, tempels en plekken die je als gewone toerist niet snel ontdekt. In het familiecomplex heeft iedereen zijn eigen taak: de oudste zorgt voor de tempel, vrouwen maken offers en koken, en jongere familieleden laten gasten het dorp zien. Je mag meedoen met dagelijkse activiteiten, maar je privacy blijft altijd gerespecteerd. De familie zorgt ervoor dat je je prettig voelt en geeft je ruimte als je dat nodig hebt.
Als je bij een Balinese familie verblijft, is het belangrijk om hun gewoonten te respecteren. Veel regels komen voort uit religie en sociale omgang. Bij tempelbezoek draag je een sarong en sjerp, je raakt nooit iemands hoofd aan en gebruikt je rechterhand om te eten of iets aan te geven. Schoenen doe je uit bij huizen en tempels, en vrouwen gaan niet naar tempels tijdens hun menstruatie. Wijs niet met je voeten, reik niet boven iemands hoofd en vermijd directe kritiek. Gesprekken gaan vaak over familie, eten en cultuur; gevoelige onderwerpen zoals religie en politiek bespreek je met respect. Je kunt helpen met het maken van dagelijkse offers om meer te leren over hun betekenis. Geef duidelijk aan als je behoefte hebt aan rust. Draag kleding die schouders en knieën bedekt, vooral bij ceremonies, en kies voor niet-doorzichtige stoffen.
Achter elke homestay zit een familieverhaal dat laat zien hoe Bali verandert. Made uit Ubud werkte vroeger op de rijstvelden, maar door de groeiende stad werd dat lastiger. Zijn homestay zorgt er nu voor dat zijn kinderen naar school kunnen en hij zijn cultuur kan delen met gasten. Soms mist hij zijn oude leven, maar hij vindt het belangrijk om tradities door te geven.
Nyoman uit Amed vertelt dat haar man visser is, maar de vangst is niet altijd genoeg. Dankzij hun homestay kunnen haar kinderen studeren. Ze geeft kooklessen om gasten te laten zien hoe belangrijk eten is in de Balinese cultuur. Het vasthouden aan tradities is soms lastig, maar gasten waarderen hun manier van leven.
Ketut uit Sidemen heeft een passie voor weven. Door haar homestay kan ze lessen geven en jonge vrouwen in het dorp motiveren om het vak te leren. Met de inkomsten heeft ze een nieuwe weefschool kunnen bouwen.
Wayan uit Munduk zoekt een balans tussen traditie en toerisme. Ze gebruikt alleen lokale producten en laat gasten zien hoe koffie en kruiden worden verbouwd. Niet alle gasten tonen evenveel respect voor lokale gewoonten, maar de meesten zijn nieuwsgierig en respectvol.
Deze verhalen laten zien dat homestays niet alleen zorgen voor inkomen, maar ook helpen om cultuur en gemeenschap te behouden, ondanks de veranderingen door het toerisme.