De mooiste vulkaan van Bali: een bezoek aan Gunung Batur
De mooiste vulkaan van Bali: een bezoek aan Gunung Batur
- Geniet van een spectaculaire zonsopgang bij Gunung Batur
- Er zijn wandelroutes voor zowel beginners als ervaren wandelaars
- Deze actieve vulkaan heeft warmwaterbronnen en sporen van oude lavastromen
- Geniet van een spectaculaire zonsopgang bij Gunung Batur
- Er zijn wandelroutes voor zowel beginners als ervaren wandelaars
- Deze actieve vulkaan heeft warmwaterbronnen en sporen van oude lavastromen
Wandelen op Gunung Batur
Stel je voor: je staat vroeg op, trekt je wandelschoenen aan en gaat op pad naar Gunung Batur, een van de indrukwekkendste vulkanen op Bali. Of je nu net begint met wandelen of al vaker de bergen in bent geweest, er is altijd wel een route die bij je past. Wat deze plek extra bijzonder maakt, is de zonsopgang die je vanaf de top kunt zien. Je klimt in het donker omhoog en wordt beloond met een uitzicht dat je niet snel vergeet. Onderweg kom je langs kratermeren, lavavelden en groene bossen. Het is echt een avontuur in de natuur.
Bekende routes naar de top van Gunung Batur
Laten we eens kijken naar de populairste routes naar de top van Gunung Batur. Elke route heeft zijn eigen sfeer en uitdagingen:
| Route | Lengte | Hoogteverschil | Moeilijkheid | Bijzonderheden |
|---|---|---|---|---|
| Toya Bungkah | 7 km | 700 m | Makkelijk | Warme bronnen |
| Pura Jati | 8,5 km | 750 m | Steil | Rotsachtig |
| Songan | 11 km | 800 m | Rustig | Caldera uitzicht |
| Serongga | 9 km | n.v.t. | Middel | Lavastromen 1968 |
Heb je behoefte aan rust en wil je echt de natuur in? Dan is de Songan-route iets voor jou. Je loopt 11 kilometer heen en terug, klimt 800 meter en hebt onderweg uitzicht op de caldera. Liever een route die wat avontuurlijker is, maar niet te zwaar? Probeer dan de Serongga-route. Die is 9 kilometer lang en perfect als je de lavastromen uit 1968 wilt zien of mooie foto’s wilt maken.
Zonsopgang beleven op Gunung Batur
De zonsopgang-wandeling is echt een klassieker. Je begint midden in de nacht: stel, je slaapt in Ubud, dan word je rond 2:00 uur opgehaald. Vanuit Kuta of Seminyak moet je nog eerder uit bed. Bij het startpunt in Toya Bungkah begint de klim rond 3:30-4:00 uur. Je loopt in het donker, met een hoofdlamp en een gids die het tempo aanpast aan de groep.
Het is een bijzondere ervaring om in het donker te wandelen. Na ongeveer anderhalf uur sta je op de kraterrand, precies op tijd voor de zonsopgang rond 6:00-6:15 uur. Goede plekken om de zon te zien opkomen zijn het hoofdkrater-uitkijkpunt, de noordelijke kraterrand (met uitzicht op Gunung Agung), of de oostelijke rand waar je Danau Batur ziet liggen. Houd rekening met het temperatuurverschil: aan de voet is het vaak nog 18-22°C, maar op de top kan het voor zonsopgang dalen tot 8-12°C. Laagjes zijn dus belangrijk: denk aan thermisch ondergoed, een fleece, een windjack en handschoenen. Zo blijf je comfortabel tijdens de tocht.
Gunung Batur: Hoe het landschap is gevormd
Wat Gunung Batur bijzonder maakt als vulkaan
Gunung Batur bestaat uit twee kraters, ontstaan door heftige uitbarstingen in het verleden. De vulkaan is opgebouwd uit lagen lava, as en ander vulkanisch materiaal. De buitenste krater is zelfs een van de grootste ter wereld. Daarbinnen liggen het Batur-meer en een paar kleinere vulkaankegels. Het gesteente is tussen de 5.000 en 20.000 jaar oud. De buitenste krater, die 13,8 bij 10 kilometer meet, ontstond ongeveer 29.300 jaar geleden. De binnenste krater, met een doorsnede van 7,5 kilometer, werd zo’n 20.150 jaar geleden gevormd. De kraterwanden zijn tot 700 meter hoog. De vulkaan is nog steeds actief: je ziet er rookgaten, warmwaterbronnen tot 45°C en er zijn maandelijks tientallen kleine aardbevingen.
Hieronder zie je de belangrijkste kenmerken van Gunung Batur en het Batur-meer op een rij:
| Kenmerk | Waarde |
|---|---|
| Buitenste krater | 13,8 x 10 km |
| Binnenste krater | 7,5 km |
| Hoogte kraterwand | 700 m |
| Leeftijd gesteente | 5.000-20.000 jaar |
| Batur-meer | 16 km² |
| Diepte meer | 88 m |
| Watertemperatuur | 24-27°C |
| Warmwaterbronnen | Tot 45°C |
Het Batur-meer: leven in de krater
In het noorden van de buitenste krater vind je Danau Batur. Dit meer ontstond doordat regenwater en warmwaterbronnen de krater vulden na een instorting. Het meer is ruim 16 vierkante kilometer groot en tot 88 meter diep. Het is een belangrijke waterbron voor de landbouw en visserij in de omgeving. Het water bevat veel zwavel en mineralen. Aan de oppervlakte is het water 24 tot 27 graden, terwijl het dieper afkoelt tot 16 tot 18 graden. In het regenseizoen stijgt het waterpeil met 30 tot 50 centimeter. In het meer leven speciale bacteriën die goed gedijen in warm water, de unieke Batur-karper en veel kleine waterorganismen. De oevers zijn begroeid met riet en drijvende planten, wat zorgt voor een bijzonder leefgebied.
Uitbarstingen die het gebied hebben veranderd
Gunung Batur is een van de meest actieve vulkanen van Indonesië en heeft het landschap en het leven in de regio flink beïnvloed. De eerste bekende uitbarsting was in 1804. In 1917 werd het dorp Batur verwoest waarbij 1.500 mensen omkwamen. In 1926 werden tempels vernietigd en in 1963 was er opnieuw veel activiteit, tegelijk met de Gunung Agung. De laatste grote uitbarsting was in 2000, met een aswolk van 300 meter hoog die leidde tot evacuaties. De vulkaan kent verschillende soorten uitbarstingen: soms relatief rustig, soms explosief met aswolken, en soms met nieuwe lavastromen. Ooggetuigen uit 1917 beschreven het als “een nacht die dag werd door vuur”. Grote uitbarstingen volgen elkaar meestal op met pauzes van tien tot twintig jaar. Sinds 2017 is er weer meer activiteit gemeten, wat laat zien dat de vulkaan nog altijd in beweging is.
Visuele beleving en lokale kennis
Gidsen uit de omgeving en hun band met Gunung Batur
De gidsen die je op Gunung Batur tegenkomt, wonen vaak in dorpen aan de voet van de vulkaan. Ze kennen het gebied niet alleen van de wandelingen, maar ook door verhalen en tradities die van generatie op generatie zijn doorgegeven. Ze letten op kleine signalen van de vulkaan, zoals temperatuurverschillen, zwavelgeur of veranderingen in de rook. Dankzij hun kennis van het lokale weer weten ze precies wanneer het omslaat, zelfs op verschillende hellingen. Veel gidsen gebruiken nog traditionele navigatiemethoden, zoals het lezen van sterren of het herkennen van lavastenen. Ze worden opgeleid bij de Association of Mount Batur Trekking Guides, waar ze onder andere EHBO en vulkanische risico’s leren. Tijdens de tocht delen ze vaak lokale mythen, zoals het verhaal van Dewi Danu, de godin van het meer, of de heilige slang die volgens verhalen onder de vulkaan leeft. Soms voeren ze kleine beschermingsrituelen uit, waardoor je een kijkje krijgt in hun cultuur.
De mooiste plekken om te fotograferen rond Gunung Batur
Gunung Batur is een paradijs voor fotografen. Het Misty Valley Viewpoint aan de oostkant is vooral in de vroege ochtend prachtig, als de mist tussen de lavavelden hangt. Met een groothoeklens leg je de sfeer goed vast. Op de noordelijke kraterrand zie je bij zonsopgang actieve fumarolen, terwijl je bij het uitkijkpunt bij Trunyan Village het dorp en de vulkaan samen kunt fotograferen. Voor zonsondergang is het Lava Field Overlook een aanrader. Fotograferen op Batur vraagt soms wat aanpassingen: bij zonsopgang helpt een grijsfilter tegen het felle licht, terwijl je bij mist juist langere sluitertijden kunt gebruiken. Midden op de dag versterkt een polarisatiefilter de kleuren. In het droge seizoen ontstaan vaak bijzondere wolken boven de top, die het landschap extra fotogeniek maken.
Uitzicht vanaf de top van Gunung Batur
Sta je eenmaal op de top van Gunung Batur, dan heb je een weids uitzicht over het eiland en de omliggende bergen. Op 1.717 meter hoogte zie je in het zuidoosten Gunung Agung, die met zijn 3.031 meter boven alles uittorent. Beneden ligt het meer van Batur, terwijl je in het oosten Gunung Abang ziet. Op heldere dagen kun je zelfs Gunung Rinjani op Lombok onderscheiden, meer dan honderd kilometer verderop. Het uitzicht verandert met het seizoen en tijdstip. In het droge seizoen is de lucht vaak het helderst, met soms een roze-oranje gloed over Gunung Agung bij zonsopgang. ’s Ochtends heb je meestal het beste zicht, terwijl later op de dag vaker wolken ontstaan. Bij vochtige lucht kun je soms optische verschijnselen zoals een halo rond de zon zien.
De natuur rond Gunung Batur
Op de hellingen van Gunung Batur vind je een bijzonder leefgebied dat zich heeft aangepast aan het leven op een vulkaan. Hoe hoger je komt, hoe meer de planten en dieren veranderen. Op de nieuwste lavavelden groeien vooral pionierplanten zoals varens en mossen, die goed gedijen op de ruwe, steenachtige grond. Hogerop wordt de begroeiing rijker, met Tjemara-bomen op de middelste hellingen en Ficus-bossen in de hogere delen. Elke zone heeft een eigen karakter en laat zien hoe de natuur zich herstelt na een uitbarsting.
Planten en dieren op Gunung Batur
Op Gunung Batur leven allerlei bijzondere dieren en planten die zich hebben aangepast aan het leven op de vulkaan. In de beschutte valleien vind je de zeldzame Bali-starling, terwijl de Batur-gekko vooral ’s nachts tussen de lavastenen rondkruipt. De Batur-orchidee groeit op de droge lavabodem en kan goed tegen zonlicht. Het gebied verandert met de seizoenen: in de droge tijd zie je meer vogels en na regen meer vlinders. Kleine zoogdieren en vleermuizen zoeken voedsel tussen de lavavelden, wat zorgt voor een levendig leefgebied. Klimaatverandering zorgt wel voor nieuwe uitdagingen, zoals verschuivende plantenzones, veranderende regenpatronen en nieuwe plantensoorten. Onderzoekers van de Universitas Udayana volgen deze ontwikkelingen sinds 1990 en kijken hoe het leefgebied zich aanpast.
