De Gunung Agung: deze vulkaan moet je zien op Bali
De Gunung Agung: deze vulkaan moet je zien op Bali
- Vulkaan Gunung Agung heeft grote invloed op toerisme en veiligheid op Bali
- Bewaking en speciale veiligheidszones beschermen inwoners en toeristen tegen uitbarstingen
- Heilige berg speelt nog steeds belangrijke rol in cultuur en landbouw op Bali
- Vulkaan Gunung Agung heeft grote invloed op toerisme en veiligheid op Bali
- Bewaking en speciale veiligheidszones beschermen inwoners en toeristen tegen uitbarstingen
- Heilige berg speelt nog steeds belangrijke rol in cultuur en landbouw op Bali
Vulkanen op Bali en wat ze veroorzaken
Wat Gunung Agung de afgelopen jaren heeft gedaan
Stel je voor: je woont op Bali en ineens begint Gunung Agung, de hoogste vulkaan van het eiland, vuur te spuwen. Dat is niet zomaar iets. Sinds 1963 is deze vulkaan meerdere keren uitgebarsten. De uitbarsting van 1963-1964 was echt heftig. Aswolken stegen tot wel 20 kilometer hoog en gloeiendhete lavastromen bereikten dorpen tot 12 kilometer verderop. Meer dan 1.500 mensen kwamen daarbij om het leven.
In 2017 tot 2019 was het weer raak. De vulkaan spuwde opnieuw as, dit keer tot 5 kilometer hoog. Het vliegveld moest zelfs tijdelijk dicht. Gelukkig is de bewaking van Gunung Agung nu veel beter dan vroeger. Er staan overal meetapparaten, er worden gasmetingen gedaan, en zelfs satellieten en drones houden de vulkaan in de gaten. Als er gevaar dreigt, krijgen mensen een waarschuwing via sirenes en SMS-berichten. Zo weet iedereen op tijd wat er aan de hand is.
Wat de uitbarstingen betekenen voor toerisme en het dagelijks leven
Als Gunung Agung uitbarst, merk je dat meteen op het hele eiland. Toeristen blijven weg, vluchten worden geannuleerd en hotels gaan dicht. Tijdens de uitbarstingen van 2017 en 2018 kwamen er 20 tot 30 procent minder toeristen naar Bali. Dat betekende meer dan 1 miljard dollar aan gemiste inkomsten. In Oost-Bali moesten meer dan 400 hotels en andere verblijfplaatsen tijdelijk sluiten.
Voor dorpen als Besakih, Sidemen en Selat was de schade direct zichtbaar: huizen raakten beschadigd en landbouwgrond werd bedolven onder een laag as. Oogsten mislukten. Boeren zijn daarom overgestapt op gewassen die beter tegen as kunnen, zoals cassave of bepaalde groenten. Toeristische activiteiten zijn verplaatst naar veiligere delen van het eiland.
Er zijn ook herstelprojecten opgezet. Denk aan kleine leningen voor ondernemers, het opnieuw aanleggen van wegen en gebouwen, en trainingen voor nieuwe banen, bijvoorbeeld in handwerk of natuurtoerisme.
Hieronder zie je wat recente uitbarstingen hebben betekend voor het toerisme en de lokale economie:
| Jaar | Toeristenverlies | Inkomensverlies | Hotels dicht |
|---|---|---|---|
| 2017-2018 | 20-30% | >1 miljard USD | >400 |
Hoe de veiligheid rond Gunung Agung wordt geregeld
Veiligheid staat voorop rond Gunung Agung. Het gebied is opgedeeld in verschillende zones, elk met hun eigen regels.
Hieronder vind je een overzicht van de zones en wat je daar wel of niet mag doen:
| Zone | Afstand | Regel |
|---|---|---|
| 1 | 0-4 km | Altijd verboden |
| 2 | 4-7 km | Ontruimen bij alarm |
| 3 | 7-12 km | Extra opletten |
| 4 | >12 km | Waakzaam blijven |
Stel dat het hoogste alarmniveau wordt afgegeven: dan moeten alle mensen binnen 7 kilometer direct weg, met extra aandacht voor ouderen en kinderen. In de regio zijn opvangcentra ingericht, bijvoorbeeld in Karangasem, Klungkung en Bangli. Die kunnen samen tot 30.000 mensen opvangen.
De communicatie is flink verbeterd. Updates komen nu via satelliet, sociale media en lokale netwerken. Verschillende organisaties werken samen, zoals de nationale rampenbestrijding, het vulkaanonderzoekscentrum, de lokale overheid, het Rode Kruis en internationale hulporganisaties.
Gunung Agung: het landschap en de natuur
Gunung Agung is met zijn 3.142 meter de hoogste berg van Bali. Hij hoort bij de Ring of Fire, een keten van vulkanen rond de Grote Oceaan. De vulkaan ligt ongeveer 18 kilometer van Gunung Batur, met een diepe vallei ertussen. De krater is zo’n 500 meter breed. Vooral de zuid- en oostkant zijn steil.
Als je omhoog klimt, zie je het landschap veranderen. Onderaan groeit tropisch regenwoud. Hogerop kom je subalpiene planten tegen, en helemaal boven vind je kale lavavelden. Vanuit plaatsen als Karangasem, Klungkung, Bangli en delen van Gianyar heb je een prachtig uitzicht op de vulkaan, vooral bij zonsopkomst en zonsondergang.
Wat Gunung Agung betekent voor het weer en de landbouw
Gunung Agung zorgt voor verschillende microklimaten op Bali. De zuidkant krijgt veel regen en is daardoor een stuk groener. De noordkant ligt juist in de regenschaduw en is droger en warmer. Boven de 1.500 meter is het vaak mistig en koeler.
De hoeveelheid regen verschilt flink: in het noorden valt ongeveer 1.000 millimeter per jaar, in het zuiden tot wel 3.000 millimeter. Dit heeft direct invloed op de landbouw. De zuidhelling levert water voor het beroemde Subak-irrigatiesysteem, waarmee rijstvelden worden bevloeid. Boeren aan de noordkant zijn vooral afhankelijk van regen.
De vulkanische as maakt de grond heel vruchtbaar. In de lagere gebieden verbouwen ze rijst, pinda’s en cassave. Op de middelhoge hellingen groeien koffie, cacao en kruidnagel. Boven de 1.200 meter vind je vooral groenten, aardappelen en uien. Boeren passen hun werkwijze aan het landschap aan, bijvoorbeeld met het Subak-systeem, wisselteelt en het planten van bomen om erosie tegen te gaan.
Cultuur en geloof op Bali
De rol van Gunung Agung in het Balinese geloof
Voor veel Balinezen is Gunung Agung het spirituele hart van het eiland. In het Balinese hindoeïsme geldt de berg als het middelpunt van het universum en de plek waar de goden wonen. Gunung Agung is vooral verbonden met Mahadewa (Shiva), die volgens de traditie kracht geeft aan de mensen op Bali.
Dit zie je overal terug. Veel tempels en huizen zijn naar de berg gericht, omdat die richting als heilig wordt gezien. Bij Pura Besakih, de belangrijkste tempel van Bali, vinden grote ceremonies plaats, zoals de Eka Dasa Rudra die maar eens per eeuw wordt gehouden. Dagelijks brengen priesters en pelgrims hier offers.
Als de vulkaan actief wordt, voeren mensen speciale rituelen uit om de goden gunstig te stemmen. De tempel bestaat uit veel heiligdommen op verschillende terrassen en trekt bezoekers uit heel Bali, vooral tijdens feestdagen. Een uitbarsting wordt vaak gezien als een teken dat er iets niet in balans is, wat leidt tot extra rituelen om de harmonie te herstellen.
Mythen en verhalen rond Gunung Agung
Gunung Agung is niet alleen een berg, maar ook het onderwerp van talloze mythen en verhalen. Volgens oude legendes is de berg ontstaan toen de goden een stuk van de heilige berg Meru naar Bali brachten om het eiland in evenwicht te houden. Sindsdien speelt Gunung Agung een hoofdrol in veel verhalen.
Er wordt gezegd dat Mahadewa op de top woont en het lot van het eiland bepaalt. Veel Balinezen geloven dat voorouders als beschermers in de krater verblijven. Dromen, opvallend gedrag van dieren en bijzondere natuurverschijnselen worden vaak gezien als voortekenen van vulkanische activiteit. Dorpsoudsten leggen deze signalen uit en geven advies over de juiste rituelen.
De verhalen blijven leven via traditionele kunstvormen, zoals schaduwpoppen en dansen die mythische gebeurtenissen uitbeelden. Liederen en gedichten vertellen over de kracht en het mysterie van Gunung Agung. Zo wordt de betekenis van de vulkaan steeds weer doorgegeven aan nieuwe generaties.
Toeristische opties op Bali
De mooiste plekken om Gunung Agung vast te leggen
Wil je Gunung Agung op z’n mooist zien? Ga dan eens naar Bukit Cinta in Karangasem. Bij zonsopgang hangt er vaak mist over de rijstvelden en zie je het eerste zonlicht op de top van de vulkaan.
Bij Pura Lempuyang kun je de beroemde foto maken bij de ‘Gates of Heaven’, met de vulkaan precies in het midden van het beeld. Dit werkt het beste in de vroege ochtend of late middag, als het licht zacht is.
Aan het strand van Amed zie je tijdens zonsondergang hoe Gunung Agung weerspiegelt in de zee, met vissersboten en gekleurde luchten erbij. In de Sidemen-vallei is het uitzicht op de vulkaan het mooist in de ochtend, vooral na regen als de lucht helder is en er wat mist tussen de rijstterrassen hangt.
Let wel op: sommige plekken kunnen tijdelijk dicht zijn als de vulkaan actiever is. Bij de meeste uitkijkpunten kun je parkeren en is er eten te krijgen. Voor sommige plekken betaal je entree.
Gunung Agung beklimmen: routes en vergunningen
Wil je Gunung Agung beklimmen? Dan moet je goed voorbereid zijn. Er zijn twee routes waaruit je kunt kiezen. Vanaf Pura Besakih begin je op 1.100 meter hoogte en doe je er ongeveer 6 tot 8 uur over. Vanaf Pura Pasar Agung start je hoger, op 1.500 meter, en is de route korter maar steiler. Die klim duurt 4 tot 5 uur.
Voor beide routes heb je een vergunning nodig. Die regel je bij lokale reisbureaus en kost tussen de 150.000 en 250.000 IDR per persoon. Een gids is verplicht en kost tussen de 500.000 en 1.000.000 IDR per groep.
De beste tijd om te klimmen is van mei tot oktober, tijdens het droge seizoen. Neem stevige schoenen, warme kleding, een hoofdlamp, voldoende water en eten mee. Let op: tijdens religieuze ceremonies of als de vulkaan actiever is, mag je de berg niet op.
