Stel je voor: je wilt naar Tetebatu, een dorpje dat aan de oostkant van de Rinjani-vulkaan ligt, op Lombok. Je zit hier op zo’n 700 meter hoogte, omringd door rijstvelden, bossen en heuvels. Vanaf Mataram, de hoofdstad van Lombok, is het ongeveer 45 kilometer naar het oosten. Kom je vanaf de internationale luchthaven van Lombok in Praya? Dan is het nog zo’n 30 kilometer naar het noorden. Met de auto of taxi ben je er in ongeveer 1 tot 1,5 uur. Je volgt gewoon de hoofdweg richting Kopang en slaat dan af naar Masbagik. De wegen zijn meestal goed, maar de laatste kilometers zijn wat smaller en bochtiger.
Als je vanuit Mataram vertrekt, moet je rekenen op 1,5 tot 2 uur reistijd. Je kunt kiezen voor een taxi of een huurauto met chauffeur. Wil je het avontuurlijker aanpakken? Pak dan een lokale minibus (bemo) naar Masbagik, stap daar over op een busje naar Perian en neem voor het laatste stukje een motortaxi (ojek) naar Tetebatu. Houd er wel rekening mee dat na 17:00 uur het openbaar vervoer bijna niet meer rijdt. De laatste stukken zijn heuvelachtig en bij regen kan het glad worden, dus een beetje opletten is geen overbodige luxe.
Overnachten in Tetebatu voelt echt als logeren bij de mensen thuis. Je hebt keuze uit eenvoudige homestays tot fijne bungalows, allemaal midden in de natuur met uitzicht op de rijstvelden en de Rinjani-vulkaan. Luxe resorts vind je hier nauwelijks, dus je proeft de dorpssfeer volop.
Bij homestays zoals Pondok Tetebatu en Tetebatu Mountain Lodge slaap je bij lokale families. Je krijgt persoonlijke aandacht en vaak ook huisgemaakte maaltijden. Voor een eenvoudige kamer met gedeelde of privébadkamer betaal je tussen de 150.000 en 350.000 IDR per nacht. Wil je iets meer comfort? Dan zijn Tetebatu Green View of Tetebatu Harmony Bungalows een goede keuze. Hier heb je ruimere kamers, een eigen terras, warm water en vaak een restaurant met uitzicht. De prijzen liggen tussen de 350.000 en 800.000 IDR per nacht. Vooral Tetebatu Mountain Lodge en Tetebatu Green View zijn populair vanwege het uitzicht op de Rinjani en de rijstterrassen. In juli en augustus is het slim om vooraf te boeken, want dan is het drukker.
Hieronder vind je een overzicht van de belangrijkste accommodatietypes en hun kenmerken:
Type | Prijs (IDR) | Faciliteiten | Bekende plekken |
---|---|---|---|
Homestay | 150.000-350.000 | Persoonlijk, eenvoudig | Pondok, Mountain Lodge |
Bungalow | 350.000-800.000 | Ruimer, uitzicht | Green View, Harmony |
Door de ligging op 700 meter is het in Tetebatu lekker koel, zeker vergeleken met de kust. Het droge seizoen – van mei tot oktober – is ideaal als je wilt wandelen, trekkings wilt doen of watervallen wilt bezoeken. Vooral juli en augustus zijn top: heldere luchten, weinig regen en temperaturen tussen de 22 en 28 graden overdag. ’s Avonds kan het wat frisser zijn.
In het regenseizoen (november tot april) is alles prachtig groen en zijn er minder toeristen. Wel kunnen de paden modderig zijn en zijn sommige watervallen lastiger te bereiken. De temperatuur ligt dan tussen de 23 en 29 graden, met meer vocht in de lucht. Ben je benieuwd naar het lokale leven? In maart-april en september-oktober wordt de rijst geoogst. Je ziet dan hoe het dorpsleven draait om de oogst en hoe alles samenkomt op het land. Voor mooie foto’s en fijne wandelingen zijn de vroege ochtend en de late namiddag het prettigst: het licht is zacht en de temperatuur aangenaam.
De rijstvelden rond Tetebatu zijn echt een plaatje. Ze liggen als groene lappen over de hellingen van de Rinjani-vulkaan. Afhankelijk van het seizoen zie je ze veranderen: van frisgroen naar goudgeel of bruin. De lokale boeren zorgen samen voor het irrigatiesysteem, met kleine kanalen en bamboebuizen. De terrassen volgen de glooiingen van het landschap en zijn verstevigd met stenen muurtjes en aarden wallen. Zo blijft het water op de juiste plek en voorkom je erosie.
Hier wordt vooral lokale rijst verbouwd, zoals rode en witte rijst. De boeren werken nog op traditionele wijze en gebruiken weinig kunstmest. Het grootste deel van de mensen leeft hier van de rijstbouw. Planten gebeurt meestal in december-januari en juni-juli, oogsten in maart-april en september-oktober. Daardoor verandert het landschap steeds: soms zie je glinsterende waterterrassen, dan weer velden vol rijpe halmen.
Hieronder zie je een overzicht van de rijstbouwseizoenen en de belangrijkste kenmerken:
Periode | Activiteit | Landschap |
---|---|---|
Dec-jan | Planten | Waterterrassen |
Maart-april | Oogsten | Goudgele velden |
Juni-juli | Planten | Groene terrassen |
Sept-okt | Oogsten | Gele velden |
In de buurt van Tetebatu liggen verschillende watervallen, elk met hun eigen sfeer. Air Terjun Jukut is zo’n 15 meter hoog en ligt tussen bamboebossen en varens. Je kunt er het hele jaar door naartoe, al verschilt de hoeveelheid water per seizoen. Het bassin is helder en je kunt er zwemmen. De wandeling ernaartoe duurt 30 tot 45 minuten en is goed te doen.
Wil je een hogere waterval zien? Ga dan naar Air Terjun Jeruk Manis. Deze is 30 meter hoog, heeft natuurlijke glijbanen en kleine poelen. Je loopt er in ongeveer anderhalf uur naartoe, over een wat uitdagender pad. Air Terjun Otak Kokok bestaat uit twee watervallen van samen zo’n 20 meter. Het water komt uit een bron, dus het peil blijft vrij stabiel. Hier is het koel en schaduwrijk door de mosrijke rotsen. Al deze watervallen zijn ontstaan doordat water het vulkanische gesteente heeft uitgesleten. Ze zijn belangrijk voor de irrigatie, het drinkwater en de natuur in de omgeving.
In het Monkey Forest bij Tetebatu kun je apen in het wild zien. Grijze makaken leven hier in groepen van twintig tot veertig dieren. Ze zoeken vooral in de ochtend en namiddag naar eten, rusten in de bomen als het warm is en eten fruit, bladeren, insecten en soms rijst van de velden. De kans dat je ze ziet is het grootst vroeg in de ochtend of laat in de middag.
Met een gids kun je het bos in; zo’n tocht duurt meestal twee tot drie uur en start vaak vanuit het dorpscentrum of je homestay. De apen zijn nieuwsgierig en kunnen brutaal worden als ze eten zien, dus neem liever geen zichtbaar voedsel mee en houd afstand. Met wat geluk spot je ook de zeldzame zwarte langoer, een schuwe apensoort met een lange staart die vooral in de hogere delen van het bos leeft. Het bos bestaat uit dicht regenwoud en bamboebossen, en ligt dicht bij waterbronnen. De langoer wordt beschermd door lokale regels.
Rond Tetebatu kun je op allerlei manieren wandelen. Een tocht door de rijstvelden duurt meestal twee tot drie uur en begint in het centrum van het dorp. Je loopt over vlakke paden langs groene terrassen. Onderweg kom je waterbuffels, vogels en vlinders tegen.
Wil je wat meer uitdaging? Kies dan voor de Jungle Trek naar Jeruk Manis. Deze wandeling duurt vier tot vijf uur en brengt je door tropisch regenwoud. Je ziet apen, varens en orchideeën. Het pad is gemiddeld zwaar en het hoogteverschil is 200 tot 300 meter. Ben je echt sportief? Dan is de Rinjani-voorbereidingstrek iets voor jou: een stevige wandeling van zes tot zeven uur over steile, rotsachtige paden met meer dan 500 meter hoogteverschil. Hiervoor heb je een gids nodig (400.000-500.000 IDR per groep).
Vanaf Bukit Tetebatu heb je een bijzonder uitzicht op de Rinjani-vulkaan en de rijstvelden. Vooral in de vroege ochtend als er mist hangt, of aan het einde van de middag als het licht goud wordt, is het uitzicht extra mooi.
In Tetebatu draait het eten om verse producten en lokale smaken. Probeer eens Plecing Kangkung (water-spinazie met pittige sambal), Ayam Taliwang (gegrilde kip in kruidige marinade), Beberuk Terong (koude auberginesalade) of Ares (stoofpot van jonge bananenstam). Zo leer je de lokale keuken echt kennen.
Bij Warung Tetebatu kun je traditionele Sasak-gerechten eten met uitzicht op de rijstvelden. Ibu Sari’s eethuisje is beroemd om haar zelfgemaakte Ayam Taliwang en vegetarische gerechten. In de hoofdstraat vind je kleine warungs waar je goedkoop en lokaal kunt eten. Wil je meer weten over het eten? Volg dan een kookles bij een lokale familie of homestay (200.000-300.000 IDR per persoon). Tijdens deze lessen van twee tot drie uur verzamel je ingrediënten, leer je hoe je traditionele gerechten maakt en eet je samen. Op de plantages in de buurt kun je robusta-koffie en kruidenthee proeven en zien hoe deze gemaakt worden.
De omgeving van Tetebatu is perfect voor fotografie. Bukit Tetebatu (coördinaten: -8.4892, 116.4198) geeft je een prachtig uitzicht op de Rinjani-vulkaan en de rijstvelden, vooral bij zonsopgang. De Jukut waterval is op zijn mooist in het late ochtendlicht of na regen, als er een mysterieuze sfeer hangt. De rijstterrassen bij Pemotoh zijn schitterend bij zonsondergang, als het licht weerkaatst in het water.
Op de paden naar Jeruk Manis kun je apen en vogels fotograferen tussen het groen. Voor landschappen werkt een groothoeklens goed, voor dieren een telelens. Bij zonsopgang en zonsondergang is een lage ISO handig, en een statief is fijn om bij je te hebben. Tijdens de rijstoogst in maart-april en september-oktober zijn de velden extra kleurrijk. Lokale ceremonies geven bijzondere fotomomenten. Het licht in het regenwoud verandert snel en ochtendmist zorgt vaak voor een speciale sfeer. Lokale gidsen bieden fotowandelingen aan voor 250.000-400.000 IDR per groep.
In Tetebatu komen islamitische en oudere gewoontes samen. Familie, landbouw en geloof zijn belangrijk in het dagelijks leven. Je merkt dit aan de ochtendgebeden, het samen werken op de rijstvelden en de avonden waarop mensen bij elkaar komen. Jaarlijkse feesten zoals Bau Nyale, waarbij garnalen worden gevangen, en Perang Topat, een ritueel met rijstcakes, zijn bijzondere momenten voor de gemeenschap. Dorpsoudsten en religieuze leiders spelen een grote rol en samenwerken is vanzelfsprekend. Als bezoeker is het goed om je aan te passen aan de lokale gewoontes: draag gepaste kleding, vraag toestemming voordat je foto’s maakt tijdens feesten en toon respect voor ouderen.
Handwerk is belangrijk in Tetebatu, zowel voor het inkomen als voor de cultuur. De werkwijzen worden al generaties lang doorgegeven. Lokale makers vlechten bamboe en rotan tot manden, matten en meubels. Het traditionele Sasak-weven gebeurt op eenvoudige weefgetouwen met katoen en natuurlijke kleurstoffen. De patronen vertellen vaak verhalen over vruchtbaarheid of bescherming. Bij het houtsnijwerk van teak, mahonie of jackfruit-hout zie je motieven die verwijzen naar de natuur en het geloof. Meer zien? Bezoek een demonstratie in het Tetebatu Craft Center of ga langs bij families thuis. Op markten en in het Craft Center kun je handgemaakte souvenirs kopen voor ongeveer 50.000 tot 150.000 IDR. Zo steun je direct de makers uit het dorp.