Het eiland Serangan: een verborgen paradijs op Bali
Het eiland Serangan: een verborgen paradijs op Bali
- Serangan is de ideale plek voor watersport en natuur
- Van surfgolven tot schildpadden, hier barst het van het leven
- De lokale cultuur en vissersdorpen maken Serangan tot een bijzondere plek
- Serangan is de ideale plek voor watersport en natuur
- Van surfgolven tot schildpadden, hier barst het van het leven
- De lokale cultuur en vissersdorpen maken Serangan tot een bijzondere plek
Toeristische ervaringen op Bali
Watersporten: surfen, kitesurfen en kajakken
Stel je voor: je staat op het strand van Serangan, board onder je arm, de zon op je gezicht. Serangan is echt een plek voor waterratten. Door de ligging en de verschillende stranden is er voor iedereen wel iets te doen.
Ben je net begonnen met surfen? Dan is de oostkant ideaal, want daar zijn de golven lekker rustig. Heb je al wat meer ervaring, dan zoek je de westkust op voor wat meer uitdaging.
Kitesurfen is vooral populair bij de mangroves in het noordoosten. Tussen juni en september staat er vaak een stevige wind, perfect om je kite de lucht in te sturen.
Wil je het wat rustiger aan doen? Pak dan een kajak en peddel door de mangrovebossen. Je komt onderweg allerlei vogels tegen en ziet de natuur van heel dichtbij. Stel je voor: je glijdt stilletjes over het water, terwijl een ijsvogel vlak voor je neus landt.
Hieronder zie je een handige tabel met de belangrijkste plekken, omstandigheden en prijzen voor watersporten op Serangan:
| Sport | Locatie | Voor wie | Golven/Wind | Prijs |
|---|---|---|---|---|
| Surfen | Serangan Beach Break | Beginner | 0,5-1,5m | €7/uur |
| Surfen | Serangan Point | Gevorderd | tot 2,5m | €7/uur |
| Kitesurfen | Mangrove Bay | Alle niveaus | 15-22 knopen | €40/dag |
| Kitesurfen | Turtle Point | Alle niveaus | 15-22 knopen | €40/dag |
| Kajakken | Mangroves | Alle niveaus | 2-5 km | Incl. gids |
Wil je surfen? Dan kun je terecht bij Serangan Beach Break, waar de golven op zandbodem tussen de 0,5 en 1,5 meter zijn. Ben je gevorderd, dan is Serangan Point met rifgolven tot 2,5 meter jouw plek.
Voor kitesurfen zijn Mangrove Bay en Turtle Point ideaal, met wind van 15-22 knopen. Kajaktochten zijn meestal tussen de 2 en 5 kilometer en duren 1 tot 3 uur. Vaak ga je op pad met een gids, zoals Kadek Putra, die je alles vertelt over de omgeving.
Spullen huren is makkelijk: een surfboard bij Serangan Surf School kost €7 per uur, en kitesurfspullen bij Bali Kite Adventures zijn €40 per dag.
Wanneer kun je Serangan het beste bezoeken
De beste tijd om Serangan te bezoeken is van mei tot september, tijdens het droge seizoen. Het is dan meestal tussen de 27 en 31 graden, er valt weinig regen en de wind is perfect voor watersport.
In juli en augustus is het extra bijzonder: je kunt dan niet alleen goed surfen, maar ook schildpadden zien die eieren leggen op het strand. In oktober is er de Nyepi Segara ceremonie, waarbij vissers een dag niet uitvaren uit respect voor de zee. Dit gebeurt bij de eerste volle maan van oktober, met kleurrijke processies bij de Pura Segara Ciwa tempel.
Let op: in juli en augustus is het drukker, vooral bij de surfplekken en het schildpaddenreservaat. Wil je het rustiger? Kom dan tussen januari en maart. Houd er wel rekening mee dat er dan meer kans op regen is en sommige activiteiten minder goed te doen zijn.
Wil je jonge schildpadden zien? Kom dan tussen juli en oktober, als de eieren uitkomen en de kleine schildpadden hun weg naar zee zoeken.
Lokale gerechten en vis van Serangan
Als je van vis houdt, zit je in Serangan goed. Hier draait alles om verse vis en zeevruchten, met recepten die al generaties meegaan. De smaken zijn krachtig door de lokale kruiden, en vaak wordt het eten bereid in bananenblad of gegrild op houtskool.
Moet je echt proberen: Pesan Be Pasih. Dat is vis gemarineerd in Balinese kruiden, gegrild in bananenblad. Je proeft meteen die lichte rooksmaak.
Op straat kom je Sate Lilit Ikan tegen: fijngehakte vis met kokos en kruiden, om een stengel citroengras gewikkeld en gegrild.
Voor een echte lokale maaltijd ga je naar Warung Lesehan. Daar eet je traditionele visgerechten voor €2 tot €6. Of probeer Ikan Segar Resto, bekend om hun pittige vissenkopsoep.
De meest verse zeevruchten koop je op de Pasar Ikan Serangan vismarkt. Die is elke dag open van 06:00 tot 13:00. Kom vroeg, tussen 06:00 en 08:00, voor de beste keuze. Je kunt je vis daar meteen laten grillen voor een klein extra bedrag.
Bescherming van natuur en dieren
Op Serangan vind je het Turtle Conservation and Education Center (TCEC). Hier helpen ze schildpadden overleven. Ze halen eieren weg van gevaarlijke plekken, laten ze veilig uitkomen en zorgen voor de jonge schildpadden tot ze sterk genoeg zijn voor de zee.
Sinds 2006 zijn er meer dan 50.000 schildpadden teruggezet in het wild. Ongeveer 8 tot 12 procent haalt het eerste jaar. Wil je zelf een schildpad vrijlaten? Dat kan voor €10 tot €15. Je moet je wel van tevoren aanmelden, want de groepen zijn klein, maximaal 20 mensen.
Koraal weer laten groeien
In Serangan doen ze veel aan het herstel van het koraalrif. Ze plaatsen metalen constructies op de zeebodem en geven die een lichte elektrische stroom. Hierdoor groeit het koraal sneller en steviger.
Sinds 2018 staan er 25 van deze constructies. Het resultaat: 35 procent meer koraal en verschillende vissoorten die terugkomen. Je kunt als vrijwilliger helpen, vanaf €30 per dag, voor één dag tot twee weken. Of ga mee met een snorkel- of duiktocht om meer te leren over het project.
Mangroves ontdekken
Het mangrovebos van Serangan is een van de meest bijzondere kustgebieden van Bali. Je vindt er bomen zoals de Rhizophora stylosa, met opvallende wortels. De mangroves beschermen de kust tegen afkalving en zijn een veilige plek voor jonge vissen.
Je ziet er ook vogels zoals de Javaanse ijsvogel en mangrovereiger, en vlinders die je nergens anders tegenkomt. Je kunt het gebied verkennen met een kano, tijdens een vogelspottocht in de ochtend of via houten wandelpaden. Begin je bezoek bij het Mangrove Information Center, waar je €2 entree betaalt.
Lokale initiatieven voor een groenere toekomst
Het Serangan Green Village Initiative helpt lokale ondernemers om milieuvriendelijker te werken. Ze hebben projecten voor ecotoerisme, afvalverwerking en traditionele ambachten.
Vissers die nu toeristen meenemen op excursies verdienen drie keer zoveel als eerst. Lokale vrouwen geven workshops over hun ambachten en een afvalproject heeft het plastic bijna gehalveerd. Er zijn 15 nieuwe bedrijven gestart en 120 banen bijgekomen.
Dit is mogelijk door kleine leningen, steun van organisaties en inkomsten uit toerisme. Als bezoeker kun je meedoen aan workshops, vrijwilligerswerk doen of een donatie geven.
Geschiedenis en cultuur op Serangan
Het verleden van Serangan (Turtle Island)
Serangan was eeuwenlang een afgelegen eiland, bekend als Pulau Penyu vanwege de vele zeeschildpadden die er kwamen broeden. Het eiland beschermde ooit het koninkrijk Badung en ontwikkelde eigen zee-rituelen die je nergens anders op Bali vindt.
Archeologen hebben hier bijzondere dingen gevonden: uitkijkposten uit de 16e eeuw, oude potten en visgereedschap. Rond de Pura Sakenan tempel vonden ze sporen van vroege bewoners.
Op oude kaarten zie je hoe Serangan veranderde van een losstaand eiland naar een schiereiland, nadat er een brug werd gebouwd. Door zandwinning en landaanwinning ziet de kustlijn er nu heel anders uit.
Oudere bewoners zoals Pak Ketut Gede (85) en Ibu Luh Ayu (78) houden de geschiedenis levend met hun verhalen over zeemonsters, beschermgeesten en hoe de schildpaddenrituelen zijn ontstaan.
Vissersleven en tradities op Serangan
De vissers van Serangan hebben hun eigen sociale structuur, met tradities die nauw verbonden zijn met de zee. Ondanks moderne invloeden houden ze vast aan veel oude manieren en ceremonies.
Ze vissen op verschillende traditionele manieren. Denk aan Menjala Ombak (vissen met netten in de branding bij volle maan), Bubu Laut (vallen van bamboe voor kreeft en krab), Pancing Layang (vliegvissen bij zonsopgang met zelfgemaakt aas) en Jaring Tarik (sleepnetten tussen kleine boten bij springtij).
In de gemeenschap zijn de “Juru Perahu” de leiders, met status gebaseerd op ervaring en bootbezit. Vrouwen spelen een belangrijke rol bij het verwerken en verkopen van vis.
Steeds meer jongeren kiezen voor werk in het toerisme, wat de gemeenschap verandert. Pak Made (62) vertelt hoe ze vroeger wekenlang op zee waren, terwijl ze nu dichter bij huis vissen en minder vangen. Kadek (28) combineert vissen met toeristen rondleiden – zo houdt hij tradities in stand én verdient hij een goed inkomen.
Hieronder vind je een tabel met de traditionele vismethoden en hun kenmerken:
| Methode | Gebruikt voor | Tijdstip | Materiaal |
|---|---|---|---|
| Menjala Ombak | Brandingvis | Volle maan | Netten |
| Bubu Laut | Kreeft, krab | Dag/nacht | Bamboe val |
| Pancing Layang | Kleine vis | Zonsopgang | Vliegaas |
| Jaring Tarik | Gemengd | Springtij | Sleepnet |
Tempels en rituelen op Serangan
Serangan heeft een paar van de oudste tempels van Bali, met een stijl en rituelen die sterk verbonden zijn met de zee. Elk jaar komen mensen van het hele eiland hierheen.
De belangrijkste tempel is Pura Sakenan, gebouwd van koraal, met open paviljoens en symbolen van zee en land. Pura Dalem Cemara aan de zuidkust staat bekend om de Melasti-rituelen, waarbij zeewater wordt gebruikt voor reiniging. Pura Segara Ciwa aan de noordkust is gewijd aan zeegod Bhatara Baruna en versierd met beelden van zeedieren.
De belangrijkste ceremonies zijn: Piodalan Pura Sakenan (elke 210 dagen volgens de Balinese kalender) met grote optochten en offers, maandelijkse Melasti-rituelen waarbij heilige voorwerpen in zee worden gereinigd, en Nyepi Segara in oktober, een dag waarop niet wordt gevist.
Offers aan de zee bevatten vis, zeewier en schelpen om de zeegoden tevreden te stellen. Ze verschillen van landceremonies door meer gebruik van zeeproducten en minder bloemen en fruit.
Ambachten en creativiteit op Serangan
Serangan staat bekend om zijn ambachten, vooral het vlechten met zeepandanus en het bewerken van aangespoeld koraal. Deze tradities horen bij het leven aan zee en worden van generatie op generatie doorgegeven.
Bij Anyaman Pandan Laut verzamelen ze zeepandanusbladeren, drogen ze en behandelen ze tegen zout. Hier maken ze vismanden, ceremoniële matten, hoeden en decoraties van. Vaak zie je patronen van zeeschildpadden, vissen en golven, die elk hun eigen betekenis hebben, zoals bescherming en voorspoed.
Voor Ukir Karang gebruiken ze alleen aangespoeld dood koraal, verzameld onder toezicht van de dorpsraad. Met handgereedschap maken ze beelden van zeegeesten en beschermers.
Je kunt deze producten kopen in lokale galeries en op markten. Een deel van het geld gaat naar natuurbehoud. Bekende ambachtslieden zoals Ibu Ni Ketut Sulastri (zeepandanus) en Pak Made Arta (koraalsnijkunst) geven workshops aan bezoekers voor €15-€30 per sessie. Authentieke producten vind je bij het Serangan Art Center en op de maandelijkse ambachtsmarkt. Workshops van 2-3 uur, inclusief materialen, kun je boeken via lokale coöperaties.
Infrastructuur en ontwikkeling op het eiland
De brug naar het vasteland heeft alles veranderd
Sinds de Serangan-brug in 1998 is het leven op het eiland totaal anders. Waar je vroeger alleen met de boot kon komen, is er nu een directe verbinding met het vasteland.
In 1994 begon het BTID-project met plannen voor luxe resorts en nieuwe wegen. De politiek was enthousiast, maar bewoners en milieuorganisaties maakten zich zorgen. Toch kwam er een 110 meter lange betonnen brug.
Voor de mensen op het eiland betekende dit minder reistijd naar Denpasar en meer banen, maar ook hogere grondprijzen en veel meer toeristen. Pak Wayan, die deze veranderingen heeft meegemaakt, ziet zowel de voordelen als de nadelen: meer kansen, maar ook meer buitenstaanders en hogere uitgaven.
Wat zandwinning heeft gedaan met Serangan
Tussen 1995 en 2003 veranderde Serangan flink door landaanwinning. Het eiland werd bijna vijf keer zo groot en verloor zijn natuurlijke kustlijn. Dit zorgde voor problemen zoals erosie aan de oostkant en zandophoping bij viskwekerijen.
De waterkwaliteit en visstand gingen achteruit, blijkt uit onderzoek. Nu zie je verlaten stukken land en half afgebouwde hotels, maar de natuur komt langzaam terug. Planten groeien weer en vogels vinden er broedplaatsen. De gemeente plant bomen en denkt aan ecoparken en landbouwprojecten om het gebied nieuw leven te geven.
Zo kom je op Serangan en zo reis je rond
Serangan is makkelijk te bereiken vanuit de toeristische plekken op Bali. Vanuit Denpasar ben je er in 15 minuten via Jalan By Pass Ngurah Rai. Vanaf Kuta of Sanur doe je er ongeveer 20-25 minuten over via de tolweg.
Met de bus kun je tot Serangan Junction reizen en daar een motortaxi nemen. Op het eiland zelf rijden vooral ojeks (motortaxi’s) rond die je voor een paar euro overal naartoe brengen. Sommige homestays verhuren fietsen, en je kunt kano’s of boten huren om de mangroves en stranden te ontdekken.
Het eiland heeft één hoofdweg, wat zijwegen naar tempels en stranden, en zandpaden richting de mangroves. Vervoer regel je via lokale aanbieders, maar spreek vooraf een bedrag af.
