De leuke lokale markt van Sanur op Bali: dit moet je zien!
De leuke lokale markt van Sanur op Bali: dit moet je zien!
- Verse groenten en fruit aan de noordkant, kleding en souvenirs aan de zuidkant
- Traditionele Balinese spullen en lokaal handwerk in de kraampjes
- Gezellige markt waar locals en toeristen samen komen
- Verse groenten en fruit aan de noordkant, kleding en souvenirs aan de zuidkant
- Traditionele Balinese spullen en lokaal handwerk in de kraampjes
- Gezellige markt waar locals en toeristen samen komen
Producten en koopwaar op de Sanur Markt
De indeling van de Sanur Markt
Stel je voor: je loopt de Sanur Markt op en je merkt meteen dat de markt in verschillende zones is verdeeld, maar alles loopt soepel in elkaar over. In het noorden kom je als eerste langs kraampjes vol verse groenten, fruit, kruiden en specerijen. Vooral in de vroege ochtend hangt hier een sterke geur van koriander en citrus, want dan doen de locals hun boodschappen.
Loop je verder naar het midden, dan wordt het pad breder. Hier zie je kledingkramen met handgeweven sarongs, batikhemden en strandkleding. Tussen het eten en de kleding staat een groot altaar met bloemen voor de dagelijkse offerandes – typisch Bali.
In het zuiden vind je kraampjes met souvenirs en kunst. Denk aan houtsnijwerk, schilderijen en allerlei decoratie voor thuis. Aan de oostkant is het juist rustiger. Hier liggen spullen voor religieuze rituelen, veel wierook en soms zitten er priesters die advies geven.
Om het overzichtelijk te maken, zie je hieronder een tabel met de verschillende zones van de Sanur Markt en wat je er vooral vindt:
| Zone | Aanbod |
|---|---|
| Noord | Groenten, fruit, kruiden |
| Midden | Kleding, sarongs, batik |
| Zuid | Souvenirs, kunst |
| Oost | Rituele spullen, wierook |
Typische Balinese producten op de Sanur Markt
Op de Sanur Markt kom je allerlei echte Balinese producten tegen, vaak gemaakt in kleine dorpen volgens tradities die al generaties meegaan. Elk product heeft iets unieks van het dorp of de familie die het maakt.
Zo kun je er Loloh Cemcem kopen, een frisse kruidendrank uit Penglipuran. Die wordt gemaakt van jonge bladeren, limoensap en kokoswater – ideaal als je dorst hebt. Of probeer Balinese Boreh, een lichaamsscrub uit Tabanan en Gianyar, gemaakt van kruiden als kruidnagel, kaneel en gember.
De ata-riet manden uit Tenganan zijn bijzonder: ze worden met de hand gevlochten en gerookt boven kokosnootschil, waardoor ze een aparte geur krijgen. Endek-weefsels uit Gianyar laten de traditionele ikat-methode zien, met natuurlijke verf. En als je van koffie houdt: de Kintamani Arabica koffie groeit op vulkanische hellingen en heeft een opvallend citrusachtig aroma.
Balinese handwerken en ambachten op de markt
Op de Sanur Markt zie je veel van het ambachtelijke erfgoed van Bali. De handwerken zijn het resultaat van jaren oefenen en toewijding. Vaak zijn het hele families die het vak al lang doen.
De Pande-families uit Klungkung en Karangasem maken bijvoorbeeld keris-dolken. Dat is een proces van weken, vol rituelen. In Sukawati worden lontar-bladmanuscripten gemaakt, waarbij teksten en tekeningen in gedroogde bladeren worden gekerfd.
Topeng-maskers uit Mas en Ubud zijn ook een aanrader. Ze worden met de hand uit hout gesneden en beschilderd met natuurlijke pigmenten. Elk masker stelt een figuur uit de Balinese mythologie voor. Je herkent echt handwerk aan kleine oneffenheden, natuurlijke materialen en soms een makersstempel of handtekening.
Ceremoniële voorwerpen uit Bali op de markt
Op de Sanur Markt kun je ceremoniële spullen kopen die belangrijk zijn in het Balinese hindoeïsme. Deze voorwerpen worden dagelijks gebruikt in tempels, huizen en bij rituelen.
Canang sari-offerandes zijn kleine mandjes van palmblad met bloemen, rijst en wierook. Elke bloemkleur stelt een god voor. Tirta-watervaten zijn metalen kannen voor heilig water, nodig bij tempelceremonies en bruiloften.
Umbul-umbul zijn lange, smalle vlaggen in felle kleuren langs tempelwegen om goden te verwelkomen. Penjor, gebogen bamboestokken met kokosbladeren en fruit, staan symbool voor de berg Gunung Agung en zie je bij feestdagen. Ook ceremoniële gebakjes zoals laklak en jaja, gemaakt van zwarte rijst en palmsuiker, hebben een rituele betekenis als teken van overvloed.
Eten op de Sanur Markt
Wat je vindt aan verse ingrediënten en lokale producten
Op de Sanur Markt komen boeren en producenten samen met hun Balinese producten. Het aanbod wisselt met de seizoenen en sluit aan bij lokale feestdagen. Je vindt hier ingrediënten die de basis vormen van veel lokale gerechten.
Zo is er bungkil kelapa, een meel van vers geraspte kokos. Vooral na de ochtend, als de kokos is geperst, kun je dit vinden. Het wordt gebruikt in snacks en als bindmiddel in sauzen. Base genep is een kruidenpasta met meer dan tien specerijen zoals laos, kencur, kemiri, kurkuma, sjalot en knoflook. Die wordt dagelijks vers gemaakt en is onmisbaar in de Balinese keuken.
Er zijn drie soorten kencur: milde witte uit Tabanan, pittige rode uit Bangli en aromatische wilde uit Karangasem. De beste soort vind je tijdens het regenseizoen. Andere lekkernijen zijn de knapperige, zoet-zure Salak Sibetan (mei-augustus), sappige mangistan uit Kintamani (juni-september), romige durian uit Payangan (december-februari) en zwarte rijst uit Jatiluwih die maar één keer per jaar wordt geoogst.
Hieronder zie je een tabel met typische ingrediënten en hun herkomst of seizoen:
| Ingrediënt | Herkomst/Seizoen |
|---|---|
| Bungkil kelapa | Hele jaar |
| Base genep | Hele jaar |
| Kencur wit | Tabanan |
| Kencur rood | Bangli |
| Kencur wild | Karangasem |
| Salak Sibetan | Mei-augustus |
| Mangistan | Juni-september |
| Durian | Dec-februari |
| Zwarte rijst | Jatiluwih, 1x/jaar |
Typisch Balinese gerechten die je hier kunt proberen
Op de Sanur Markt kun je gerechten proeven die je zelden in toeristische restaurants tegenkomt. De recepten zijn traditioneel en de ingrediënten komen van het eiland zelf, wat zorgt voor unieke smaken.
Tipat cantok bestaat uit rijstcakejes met gestoomde groenten zoals taugé, spinazie en lange bonen. Daarover gaat een pittige pindasaus met kencur en palmsuiker. De kraam van Ibu Made, die al sinds 1987 op de markt staat, is hier beroemd om.
Lawar Bali is een mix van fijngehakte jonge jackfruit, kokos, citroenblad en varkensvlees, op smaak gebracht met base genep. Soms wordt er vers varkensbloed aan toegevoegd voor een rijkere smaak. Pak Ketut, die het vak van zijn familie leerde, is hiervoor een begrip in Sanur.
Ayam of eend betutu wordt ingewreven met kruiden, in bananenblad gewikkeld en langzaam gegaard boven houtskool. Het resultaat: mals vlees met een kruidige, rokerige smaak. Bubur mengguh is een stevige rijstepap met kip, kokosmelk, selderij en gebakken sjalotjes. Vooral in de vroege ochtend verkopen oudere vrouwen uit de regio dit gerecht.
Praktische info over Sanur Markt
Waar vind je Sanur Markt en wanneer is het open?
Sanur Markt, ook wel Pasar Sindu genoemd, ligt midden in Sanur en is makkelijk te vinden vanaf de hoofdweg. De markt heeft een overdekt hoofdgebouw en een openluchtgedeelte voor verse producten. Bij de ingang zie je een grote poort met bloemen en een stenen beeld van Dewi Sri, de rijstgodin.
Je vindt de markt aan Jalan Danau Tamblingan in Sanur, tegenover het Sindu Guest House. Het is ongeveer 500 meter ten noorden van Hardys Supermarkt, naast het Sindu Night Market-plein. De hoofdmarkt is dagelijks open van 6:00 tot 14:00 uur. Voor verse producten kun je er al vanaf 4:00 uur terecht. De avondmarkt draait van 18:00 tot 22:00 uur. Tijdens Nyepi is de markt gesloten. Elke 15 dagen, op Kajeng Kliwon, is er een speciale markt met ceremoniële spullen van 4:00 tot 16:00 uur.
Zo kom je bij Sanur Markt vanuit verschillende plekken op het eiland
Vanuit Kuta of Seminyak rijd je via de Sunset Road, Bypass Ngurah Rai en Jalan Danau Tamblingan naar de markt. Meestal doe je er 30 tot 45 minuten over, maar in de ochtendspits kan het uitlopen tot een uur. Met Gojek of Grab betaal je voor een auto 70.000 tot 90.000 IDR, voor een scooter 35.000 tot 50.000 IDR. Een Blue Bird taxi kost rond de 100.000 IDR.
Vanuit Ubud neem je de Jalan Raya Andong, de Ida Bagus Mantra bypass en Jalan Danau Tamblingan. De rit duurt 45 tot 60 minuten. Gojek of Grab kost hier 120.000 tot 150.000 IDR. De Perama Tour shuttlebus is een alternatief en vertrekt om 9:00 en 13:00 uur voor 80.000 IDR.
Vanuit Nusa Dua is de snelste route via de Bali Mandara tolweg (11.000 IDR), Bypass Ngurah Rai en Jalan Danau Tamblingan. Je bent dan 35 tot 50 minuten onderweg.
Vanuit Denpasar kun je een Bemo nemen vanaf de Tegal terminal voor 8.000 IDR, of de Trans Sarbagita bus voor 3.500 IDR.
Op zondagmiddag en tijdens feestdagen als Galungan en Kuningan is het drukker. Rijd dan liever via Jalan Hang Tuah of Jalan Bypass Ngurah Rai.
Wanneer kun je het beste naar de markt gaan?
Vroeg in de ochtend, tussen 5:30 en 7:00 uur, is de versmarkt op z’n levendigst. Lokale bewoners kopen dan groenten, vis en kruiden. Dit is het ideale moment voor foto’s of om het dagelijkse marktleven mee te maken.
Tussen 9:00 en 11:00 uur is het rustiger en kun je in alle rust souvenirs en kleding bekijken. Rond het middaguur nemen veel kraampjes pauze, waardoor het aanbod kleiner wordt.
Donderdagochtend is bijzonder: dan kopen tempelinkopers bloemen en offerandes voor de vrijdagceremonies. Het aanbod aan ceremoniële spullen is dan het grootst.
Koks doen hun inkopen meestal tussen 6:00 en 7:00 uur, wanneer de beste vis, kruiden en groenten beschikbaar zijn. In het regenseizoen (november tot maart) vind je ’s ochtends vroeg het meeste tropische fruit.
Ochtendmarkt en avondmarkt: wat is het verschil?
In de ochtend draait de markt vooral om verse producten: groenten, fruit, vis, vlees, kruiden en dagelijkse boodschappen. De sfeer is levendig en echt, met vooral lokale bewoners en koks. De prijzen zijn laag en je ziet vaak dezelfde verkopers die er al jaren staan.
Na zonsondergang verandert de markt in een avondmarkt met een andere sfeer. Je vindt er dan vooral bereide gerechten zoals satay lilit, nasi campur, martabak, bakso en zoetigheden. Ook kleding, souvenirs, speelgoed en snacks zijn er te koop. De avond is kleurrijker, met meer toeristen, verlichting en soms livemuziek. De prijzen liggen dan 15 tot 20 procent hoger, vooral bij souvenirs en kleding.
Op vrijdag- en zaterdagavond zijn er vaak live gamelanmuziek en dansoptredens op het marktplein. Sommige groente- en fruitverkopers blijven de hele dag, maar de meeste kramen wisselen tussen ochtend en avond.
Cultuur op de Sanur Markt
Op de Sanur Markt komen lokale tradities, sociale contacten en handel samen. Je krijgt hier een directe indruk van het dagelijkse leven op Bali, waar oude gewoontes en moderne handel door elkaar lopen. De markt is een plek waar mensen elkaar ontmoeten, verhalen delen en relaties opbouwen. Als bezoeker kun je deel uitmaken van deze uitwisseling, zolang je rekening houdt met de lokale gebruiken en respect toont voor de cultuur.
Contact met verkopers en de sfeer op de markt
Op de Sanur Markt draait contact met verkopers om respect en vriendelijkheid. Begin een gesprek met een begroeting zoals “Om Swastiastu” of “Selamat pagi” – dat wordt altijd gewaardeerd. Let op de kleine offerandes voor kraampjes en loop er niet overheen.
Een paar woorden Balinees of Indonesisch zoals “Terima kasih” (dank je), “Bagus” (mooi) of “Berapa?” (hoeveel?) maken het contact een stuk makkelijker, vooral met oudere verkopers die weinig Engels spreken.
De markt heeft een duidelijke sociale structuur: oudere verkopers en familiebedrijven hebben meer aanzien, terwijl jongeren helpen met opbouwen en kleine taken. Verkopers verwijzen je vaak door naar collega’s als zij iets niet hebben. Vraag altijd of je foto’s mag maken en toon interesse in het verhaal achter producten – vaak krijg je dan extra uitleg of mag je iets proeven.
Afdingen op de Sanur Markt: hoe pak je het aan?
Afdingen op Sanur Markt is meer een sociaal spel dan een strijd om de laagste prijs. Kijk eerst rustig rond en check bedragen bij verschillende kraampjes. Bij souvenirs en kleding kun je beginnen met ongeveer de helft van wat er gevraagd wordt.
De regels verschillen per product: bij souvenirs en kleding is onderhandelen normaal en kun je vaak 30-40% korting krijgen. Bij eten en ceremoniële spullen liggen de bedragen meestal vast.
Een typische onderhandeling gaat zo: de verkoper noemt een bedrag, jij zegt vriendelijk dat het te duur is en vraagt of het goedkoper kan. Na wat heen en weer praten kom je ergens in het midden uit. Kleine houtsnijwerken kosten meestal tussen 50.000 en 120.000 IDR, sarongs tussen 40.000 en 90.000 IDR en mandjes tussen 30.000 en 70.000 IDR.
Je hebt waarschijnlijk een eerlijke deal als de verkoper meteen akkoord gaat (dan zat je te hoog) of als ze niet verder willen zakken. Blijf altijd vriendelijk. Weglopen mag, maar ga niet terug naar dezelfde verkoper als je niet wilt kopen. Oudere verkopers zijn vaak minder flexibel met bedragen, terwijl jongere verkopers, vooral later op de ochtend, soms meer korting geven.
