Stel je voor: je loopt richting Penida Waterfall en ineens verandert alles om je heen. Waar Nusa Penida vaak droog en rotsachtig is, voelt het hier juist fris en groen. Door de waterval ontstaat er een soort eigen klimaat, een groene oase waar je meteen merkt dat het koeler en vochtiger is dan op de rest van het eiland.
Je ruikt natte aarde, mos en bloemen. Het geluid van het vallende water mengt zich met vogelgezang en het geritsel van bladeren. Het water houdt het gebied in balans, voorkomt dat de grond wegspoelt en zorgt ervoor dat allerlei planten en dieren hier kunnen leven.
Kijk om je heen en je ziet bijzondere planten zoals de vogelnestvaren, de duiforchidee en de zeldzame Begonia baliensis. Met een beetje geluk spot je ook de Bali Starling, een bedreigde vogelsoort, of een van de grote vlinders zoals de Troides helena.
Hieronder zie je een overzicht van planten en dieren die je rond de waterval kunt tegenkomen:
Planten | Dieren |
---|---|
Vogelnestvaren | Bali Starling |
Duiforchidee | Troides helena |
Begonia baliensis | Diverse vlinders |
Laten we het hebben over zwemmen bij de waterval. Het water stroomt in verschillende natuurlijke zwembassins, uitgesleten in de kalksteen. Het water is helder, fris en heeft een blauwgroene kleur door de mineralen in de bodem. Hier zwemmen is echt bijzonder: je bent omringd door rust en natuur.
Het grootste bassin is zo’n 2,5 tot 3 meter diep. Het water is lekker koel, tussen de 22 en 24°C. De stroming is prima te doen als je een beetje zwemervaring hebt. Het middelste bassin is minder diep (1,5 tot 2 meter) en de stroming is zwakker, ideaal als je wat minder zeker bent in het water. Verder stroomafwaarts vind je kleine poeltjes van ongeveer 1 meter diep, waar je vaak helemaal alleen bent.
Het water is zo helder dat je tot wel 10 meter diep kunt kijken. Dat komt door de natuurlijke filtering van het kalksteen. Let wel op: de stenen kunnen glad zijn door algen, onder de waterval kunnen onverwachte stromingen zitten en soms zijn er plotselinge diepteverschillen.
Hieronder vind je een overzicht van de zwembassins bij de waterval:
Bassin | Diepte | Temperatuur | Stroming |
---|---|---|---|
Groot | 2,5-3 m | 22-24°C | Gemiddeld |
Middel | 1,5-2 m | 22-24°C | Zwak |
Klein | 1 m | 22-24°C | Zeer zwak |
Penida Waterfall ligt in het noordwesten van Nusa Penida, verstopt in een rustige vallei. Je komt er door eerst met de boot vanaf Bali naar Nusa Penida te reizen. De snelboot vanuit Sanur naar Toyapakeh doet er ongeveer 45 minuten over en kost 175.000 IDR voor een enkele reis. Je kunt ook kiezen voor de snelboot van Kusamba naar Sampalan (35 minuten, 150.000 IDR) of een traditionele jukung boot (2-3 uur, 100.000 IDR).
Vanaf de aanlegsteiger volg je de borden naar Batumadeg. Het laatste stuk van 2 kilometer gaat over een onverharde, rotsachtige weg. Hiervoor heb je een motorfiets van minstens 125cc nodig of een 4×4 zoals een Suzuki Jimny. Geen zin om zelf te rijden? Dan kun je lokale gidsen inhuren, bijvoorbeeld Penida Adventure Tours of Nusa Penida Guide Service.
De dorpsraad regelt de toegang tot de waterval. Als buitenlander betaal je 50.000 IDR, Indonesiërs betalen 15.000 IDR. Kinderen tot 12 jaar krijgen 50% korting en groepen vanaf tien personen krijgen 10% korting. Bij de ingang staat een kleine warung waar je water, kokosnoten, nasi goreng en snacks kunt kopen.
De faciliteiten zijn eenvoudig: hurktoiletten en drie houten banken met schaduwdoek langs het pad. Er is geen EHBO-post, geen plek om je spullen op te bergen en geen douches. De parkeerplaats is klein: maximaal acht auto’s of twintig motorfietsen. Je telefoonbereik is slecht – alleen bij de ingang heb je soms een zwak Telkomsel-signaal.
Mei en juni zijn ideaal voor een bezoek aan Penida Waterfall. Het is dan droog seizoen, de waterval is goed bereikbaar en het water stroomt mooi. Van januari tot maart zijn de paden vaak modderig en is er kans op overstromingen. Juli en augustus zijn het droogst, maar ook het drukst.
Wil je mooie foto’s maken? Kom dan vroeg in de ochtend, tussen zeven en negen uur, als het licht zacht is. Het water is het lekkerst om in te zwemmen tussen negen en elf uur. Tijdens lokale ceremonies in maart/april (Melasti) en oktober (tempelceremonie) kan de toegang beperkt of gesloten zijn. Doordeweeks is het rustiger dan in het weekend. Wie vroeg komt, heeft de waterval vaak bijna voor zichzelf.
Het gebied rond Penida Waterfall is kwetsbaar. Afval, verstoring van vogels en slijtage van paden zijn de grootste problemen. Er lopen verschillende projecten, zoals het Penida Clean Water Project voor waterzuivering en Bali Bird Conservation voor vogelbescherming.
Jij kunt helpen door je afval mee terug te nemen, geen plastic achter te laten, op de paden te blijven en dieren met rust te laten. Op andere plekken op Bali, zoals Tegenungan en Gitgit, heeft massatoerisme al gezorgd voor minder diersoorten en vervuild water. Om dat hier te voorkomen zijn er duidelijke regels: geen harde muziek, niet zwemmen tijdens ceremonies en respect voor de natuur. Lokale dorpsbewoners houden toezicht, organiseren schoonmaakacties en vertellen bezoekers waarom natuurbehoud zo belangrijk is.
Omdat Penida Waterfall afgelegen ligt, is het slim om je goed voor te bereiden. Neem waterschoenen met stevige zolen mee tegen scherpe stenen en een waterdichte zak voor je telefoon en waardevolle spullen. Zorg voor minstens 1,5 liter water per persoon, want bij de waterval zelf is geen drinkwater. Een kleine EHBO-kit is altijd handig.
Bescherm jezelf tegen de zon met biologisch afbreekbare zonnebrand en een hoed. Een snorkelmasker is fijn voor de heldere poelen, een lichte handdoek en eventueel wandelstokken voor de steile stukken. Bij de warung kun je eten en drinken kopen, maar geen spullen huren. Dichte sandalen of trailrunners met goede grip werken het beste. Beperk afval door herbruikbare flessen, bakjes en stoffen tassen mee te nemen.
De wandeling naar Penida Waterfall is kort maar pittig. Je begint met een beschaduwd bospad van 400 meter, halverwege staat een grote banyanboom. Daarna volgt een steile afdaling van 250 meter, deels in de zon, met bamboe leuningen en een uitzichtpunt met een bank. Het laatste stuk is een rotsachtig pad van 150 meter langs de rivier, waar je soms door ondiep water loopt en een grote rots met inscriptie passeert.
Na regen kunnen de paden glad en modderig zijn. Het eerste deel is volledig in de schaduw, het tweede deel wisselend zonnig en het derde deel grotendeels beschaduwd. De route is niet geschikt voor rolstoelen of mensen die slecht ter been zijn. Kinderen onder de acht jaar hebben begeleiding nodig.
Penida Waterfall is een geweldige plek voor foto’s. Er zijn drie goede plekken om te fotograferen. Vanaf het uitkijkpunt maak je vroeg in de ochtend de beste overzichtsfoto’s van de vallei en de waterval. Halverwege de route kun je later op de ochtend close-ups maken van het vallende water en de planten.
Gebruik een snelle sluitertijd om waterdruppels scherp vast te leggen, of een statief met langere sluitertijd voor een zachte, vloeiende uitstraling. In de grot achter de waterval zorgt het middaglicht voor bijzondere regenboogkleuren. Een laag standpunt bij de rivier geeft mooie reflecties. Voor detailfoto’s van varens en orchideeën werkt een macro-lens het beste. Bescherm je camera met een waterdichte hoes en neem een doekje mee tegen condens. Blijf op de paden, laat de natuur met rust en respecteer andere bezoekers.
Voor de mensen op Bali is Penida Waterfall meer dan alleen een mooie plek. Hier komen natuur en spiritualiteit samen. Oude verhalen en dagelijkse rituelen horen bij deze plek. De waterval is een spiritueel centrum waar je de Balinese kijk op de wereld voelt: de verbinding tussen onderwereld, aarde en hemel is hier bijna tastbaar.
Omdat de plek als heilig wordt gezien, blijft het beschermd tegen te veel bouw en toerisme. Lokale regels zorgen ervoor dat de natuur en cultuur behouden blijven.
Rond Penida Waterfall worden verhalen verteld die al generaties meegaan. Een bekend verhaal gaat over priester Ida Pedanda Gede, die tijdens een lange droogte met zijn staf op de grond sloeg, waardoor de bron van de waterval ontstond. Veel mensen geloven dat Dewi Gangga, de godin van zuiver water, hier woont en het gebied beschermt tegen droogte en ziekte.
Deze verhalen horen bij rituelen zoals de jaarlijkse Melasti-ceremonie. Tijdens deze ceremonie halen priesters water uit de waterval om tempels te reinigen. Priester Mangku Made vertelt vaak hoe zijn grootvader bij de waterval een visioen kreeg van Dewi Gangga, waarna het dorp gespaard bleef tijdens een cholera-uitbraak.
Het water uit de waterval wordt niet alleen gebruikt voor rituelen, maar ook als drinkwater in droge tijden. Veel mensen geloven dat een bad in het hoofdbassin geluk en bescherming brengt. Daarom is de waterval geliefd bij zowel bewoners als spirituele bezoekers.