De mooiste banjar tempels van Bali: wat zijn ze?
De mooiste banjar tempels van Bali: wat zijn ze?
- Banjar brengt buren dichter bij elkaar
- Ceremonies en tradities maken de gemeenschap hecht
- Het banjar-systeem staat onder druk door een moderne samenleving
- Banjar brengt buren dichter bij elkaar
- Ceremonies en tradities maken de gemeenschap hecht
- Het banjar-systeem staat onder druk door een moderne samenleving
Hoe het Banjar-systeem werkt
Wat een banjar betekent voor de Balinese gemeenschap
Stel je voor: je woont in een buurt waar iedereen elkaar kent en samen beslist wat er gebeurt. Dat is precies wat een banjar is op Bali. Het is de kleinste, maar misschien wel de belangrijkste groep binnen de Balinese samenleving. Ooit begon het als een manier om samen keuzes te maken en dingen te regelen in de buurt. Nu is het uitgegroeid tot een soort schakel tussen families en het grotere dorp.
De banjar regelt van alles: dagelijkse zaken, rituelen en sociale verplichtingen. Vroeger waren het vooral informele buurtgroepen, maar inmiddels zijn ze officieel erkend. Je wordt automatisch lid als je er geboren wordt of als je er komt wonen. Meedoen is niet optioneel; als je niet actief bent, sta je eigenlijk buiten de groep. Wil je respect en steun? Dan zul je je moeten inzetten voor je banjar.
De opbouw van een banjar
Elke banjar heeft een duidelijke structuur. Aan het hoofd staat de klian banjar, die hulp krijgt van mensen met hun eigen taken. Zo blijft alles overzichtelijk en goed georganiseerd. De structuur zorgt ervoor dat rituelen soepel verlopen en dat er sociale controle is. Kijk maar eens naar deze tabel met de belangrijkste rollen:
| Functie | Taak |
|---|---|
| Klian banjar | Leidt, vertegenwoordigt |
| Pemangku | Religieuze taken |
| Juru arah | Informatie verspreiden |
| Bendesa adat | Schakel dorp |
De klian banjar wordt gekozen en zit de vergaderingen voor. Hij voert besluiten uit en is het gezicht van de banjar naar buiten toe. De pemangku, een soort tempelpriester, regelt alles wat met religie en rituelen te maken heeft. De juru arah zorgt dat iedereen op de hoogte is en roept mensen bij elkaar als dat nodig is. De bendesa adat is de schakel tussen de banjar en het grotere dorp, vooral als het om dorpsbrede zaken gaat.
Om te voorkomen dat één persoon te veel macht krijgt, wisselen deze functies regelmatig. Soms gebeurt dat via verkiezingen, soms via een rotatiesysteem. Beslissingen neem je samen, en er is altijd sociale controle.
De rol van de balé banjar
De balé banjar is het kloppend hart van de banjar. Dit is een open gemeenschapshal waar alles gebeurt: van vergaderingen tot danslessen en van gamelanrepetities tot het voorbereiden van ceremonies. Het gebouw heeft een open structuur, vaak met een verhoogde vloer en mooie houtsnijwerken. Binnen zijn er verschillende zones, elk met hun eigen functie.
De balé banjar laat zien hoe belangrijk samenwerking en eenheid zijn. Tijdens bijeenkomsten zit iedereen op een vaste plek, afhankelijk van je rol of status. Hier wordt niet alleen vergaderd, maar ook geoefend met muziek, worden sociale bijeenkomsten gehouden en soms zelfs recht gesproken. Het is een kleine afspiegeling van de Balinese samenleving.
Hoe de banjar het dagelijks leven samenbrengt
Samen leven en tradities delen in de banjar
In de banjar leer je elkaar echt kennen. Je deelt nieuws, organiseert samen activiteiten en lost problemen op. Kunst, dans en muziek spelen een grote rol. Door samen te oefenen en op te treden, blijven tradities levend en groeit de groep naar elkaar toe.
Bij ruzies stappen mensen meestal niet naar de politie, maar lossen ze het samen op, met hulp van de leiders. De banjar is ook een vangnet: als iemand ziek is, overlijdt of geldproblemen heeft, springt de groep bij. Iedereen let op elkaar en wie zich niet aan de regels houdt, krijgt te maken met sociale druk of zelfs een straf.
Elkaar helpen in de banjar: gotong royong
Samen de schouders eronder, dat is gotong royong. Dit hoort echt bij het leven in de banjar. Denk aan samen de rijst oogsten, tempels bouwen, wegen onderhouden of ceremonies voorbereiden. Iedereen helpt mee en de groep houdt bij wie wat doet. Wie zijn taken ontwijkt, kan worden buitengesloten of krijgt een boete.
Door samen te werken, maakt het niet uit of je rijk of arm bent. Iedereen draagt bij en zo blijft de groep sterk.
De banjar bij belangrijke momenten in het leven
Bij grote gebeurtenissen is de banjar er altijd bij. Stel, er wordt een kind geboren: de banjar organiseert rituelen zoals de otonan, helpt met praktische zaken en steunt de ouders. Bij een huwelijk regelt de banjar de ceremonie en zorgt dat alles volgens traditie verloopt.
Ook bij crematies, de ngaben, is de inzet groot. De hele gemeenschap bouwt samen de crematie-structuur, zamelt geld in en regelt alles wat nodig is. Door deze momenten samen te beleven, blijven de banden sterk.
Religie en tradities in het dagelijks leven
De banjar zorgt dat tempels schoon en mooi blijven, organiseert ceremonies en bewaakt de spirituele balans. Samen maken buurtgenoten de tempels schoon, repareren ze dingen en versieren ze alles voor de rituelen. Ze plannen en voeren ceremonies uit volgens de traditionele 210-dagen kalender.
Iedereen helpt mee met het maken van offerandes en andere benodigdheden. Zo blijft het idee van harmonie tussen mens, natuur en goden bestaan. Dit zie je niet alleen in de rituelen, maar ook in de manier waarop mensen met elkaar en het milieu omgaan.
Wat de banjar allemaal organiseert aan ceremonies
De banjar regelt allerlei ceremonies, religieus én niet-religieus. Kijk maar eens naar deze tabel:
| Ceremonie | Doel |
|---|---|
| Galungan | Overwinning goed |
| Kuningan | Voorouders eren |
| Ngaben | Crematie ritueel |
| Otonan | Verjaardag ritueel |
| Odalan | Tempelverjaardag |
Ze organiseren bijvoorbeeld de jaarlijkse tempelverjaardag, landbouwrituelen voor de rijstgodin Dewi Sri en grote feestdagen zoals Galungan en Kuningan. De banjar regelt alles: van geld inzamelen tot het uitvoeren van de rituelen. Hoe dat precies gaat, verschilt per regio en hangt af van de lokale gewoonten. Maar één ding is zeker: de banjar zorgt dat tradities blijven bestaan.
Banjar en de veranderingen van nu
Het banjar-systeem verandert. Door toerisme en modernisering verschuiven de prioriteiten. In toeristische gebieden richten banjars zich soms meer op commerciële activiteiten, zoals het organiseren van dansshows voor bezoekers. Ze zoeken naar manieren om geld te verdienen zonder hun eigenheid te verliezen.
Jongeren voelen zich soms minder verbonden met de traditionele verplichtingen. In steden is de betrokkenheid vaak minder, omdat mensen anoniemer leven en vaker verhuizen. Migranten brengen nieuwe gewoonten mee. Sommige banjars passen zich aan door commerciële projecten te starten, rituelen aan te passen of hun administratie te digitaliseren. Zo proberen ze hun rol te behouden.
Hoe besluiten worden genomen en wie het voor het zeggen heeft
In de banjar komen volwassen mannen samen voor vergaderingen, de sangkep, onder leiding van de klian banjar. Hier bespreek je alles wat speelt in de gemeenschap. Iedereen hoort erbij te zijn, zodat duidelijk is dat iedereen meedoet en verantwoordelijkheid neemt.
Het draait om samen overleggen en proberen het eens te worden. Lukt dat niet, dan wordt er gestemd. Verschillende meningen zijn welkom, maar uiteindelijk komt er altijd een gezamenlijk besluit. Deze manier van besluiten nemen is gebaseerd op het gewoonterecht, dat flexibel genoeg is om met de tijd mee te gaan.
Hoe het geld wordt geregeld in een banjar
Het geld van de banjar wordt open en eerlijk beheerd. Iedereen is verantwoordelijk. De inkomsten komen uit verplichte bijdragen, vrijwillige giften, verhuur van het gemeenschapshuis en soms gezamenlijke projecten. Een gekozen penningmeester houdt alles bij en vertelt regelmatig hoe het ervoor staat.
Het grootste deel van het geld gaat naar religieuze ceremonies, daarna naar het onderhoud van gebouwen en wegen, sociale hulp en onderwijs. Tijdens speciale bijeenkomsten bespreekt de groep waar het geld aan is uitgegeven. Als iemand geld misbruikt, volgen er strenge maatregelen. Vertrouwen is dus heel belangrijk.
Banjar in de stad en op het platteland
Waar je banjar ligt, maakt veel uit. In de stad draait het meer om administratie en minder om tradities. De samenstelling is er vaak gemengder, maar de onderlinge banden zijn meestal minder sterk. Op het platteland draait het leven in de banjar nog veel om landbouw en rituelen, met meer sociale controle en hechtere gemeenschappen.
In de stad is er meer anonimiteit en minder betrokkenheid, terwijl op het platteland vergrijzing en jongeren die wegtrekken een rol spelen. In toeristische gebieden ontstaan mengvormen waar tradities samengaan met commerciële activiteiten. Dit zorgt voor nieuwe kansen, maar het maakt het ook moeilijker om de eigen cultuur vast te houden.
