Het verhaal achter Taman Ujung en het culturele erfgoed

Stel je voor: je loopt door het oosten van Bali en ineens sta je voor een indrukwekkend waterpaleis. Dat is Taman Ujung. Dit paleis werd gebouwd tussen 1919 en 1921, in opdracht van de laatste koning van Karangasem, I Gusti Bagus Jelantik. Het was een plek waar de koninklijke familie even kon ontsnappen aan de drukte en waar belangrijke gasten werden ontvangen. Wat Taman Ujung zo bijzonder maakt, is de mix van bouwstijlen. Je ziet er Balinese, Nederlandse en Chinese invloeden terug. Een Nederlandse architect, Van Den Haan, werkte samen met de Chinese architect Loto Ang. Samen zorgden ze voor een unieke combinatie van verschillende culturen in één complex.

Benieuwd naar wat je allemaal tegenkomt in het oorspronkelijke paleis? Hier een handig overzicht:

De gebouwen zijn met elkaar verbonden door bruggen en wandelpaden, allemaal omringd door groene, weelderige tuinen. Je wandelt hier echt door een stukje geschiedenis.

Waar de naam Taman Ujung vandaan komt

Laten we het even hebben over de naam. ‘Taman Ujung’ betekent letterlijk ‘Tuin aan het Einde’. Dat slaat op de ligging: helemaal aan de oostkust van Bali, waar het land overgaat in zee. Het klinkt bijna als een plek uit een mythe, zo afgelegen en bijzonder. Oorspronkelijk noemden de locals het ‘Taman Sukasada’, oftewel ‘Tuin van Gelukzaligheid’. De huidige naam verwijst niet alleen naar de plek, maar ook naar het idee van een grensgebied tussen het aardse en het spirituele. Hier kon de koning zich terugtrekken om na te denken, met uitzicht over de Lombokzee.

Tradities en rituelen bij het waterpaleis

Taman Ujung was niet alleen een paleis, maar ook een belangrijk centrum voor tradities en rituelen. Er werden hindoeïstische ceremonies gehouden waarbij water centraal stond als symbool van zuivering en leven. Denk aan geboortes, huwelijken en crematies van de koninklijke familie. Een van de bekendste rituelen is de ‘Melasti’, waarbij heilige voorwerpen uit tempels naar zee worden gebracht voor zuivering. Tijdens feestdagen als Galungan en Kuningan zie je kleurrijke optochten over de bruggen en langs de waterbassins. Bij koninklijke feesten en bezoeken van buitenlandse gasten werden traditionele dansen en muziekoptredens gehouden, met het water als magisch decor.

Verhalen en legendes rond het paleis

Rond Taman Ujung doen veel verhalen en legendes de ronde. Je vindt ze niet snel in reisgidsen, maar ze geven het paleis extra betekenis voor de lokale bevolking. Zo is er het verhaal van Ida Ratu Gede, een onzichtbare spirituele beschermer die het paleis beschermt tegen ongeluk. Tijdens de bouw zouden mysterieuze witte vogels zijn verschenen, als teken van voorspoed. Er wordt ook verteld over een geheime tunnel onder het grootste waterbassin, die naar een verborgen meditatiekamer van de koning leidt. Veel mensen geloven dat het water van Taman Ujung genezende krachten heeft, vooral tijdens volle maan, wanneer volgens de traditie de geesten van voorouders het paleis bezoeken.

Stijlen en waterpartijen in Taman Ujung

Als je door Taman Ujung loopt, valt meteen de mix van stijlen op. Je ziet Balinese poorten, reliëfs met mythische figuren en open paviljoens. De gebogen dakranden, kleurrijke keramiek en drakenbeelden zijn typisch Chinees. Symmetrische tuinen, bakstenen muren en sierlijke balustrades doen Europees aan. En dan zijn er nog de ronde bogen en geometrische vormen in balustrades en ramen, die een Moors tintje geven. Architect Van Den Haan werkte samen met lokale vakmensen en de Chinese architect Loto Ang. Het gebruik van cement en baksteen was destijds vernieuwend, want op Bali werd vooral met hout en natuursteen gebouwd.

Hier zie je de belangrijkste invloeden op een rij:

Zwembaden en vijvers in het park

Taman Ujung heeft verschillende vijvers, elk met een eigen functie. Het watersysteem is slim bedacht: het ziet er niet alleen mooi uit, maar zorgt ook voor verkoeling en een aangenaam klimaat in de tuinen. Het grootste bassin, Kolam Dirah, werd gebruikt als visvijver en als versiering. In het midden ligt een eilandje met Bale Gili, waar gasten werden ontvangen. Je bereikt het via een brug. Verderop vind je kleinere vijvers voor rituele baden of voor de koninklijke familie. Het water stroomt via aquaducten en kanalen vanuit bronnen in de buurt naar de vijvers. Door hoogteverschillen blijft het water bewegen. Zo blijft het park zelfs in het droge seizoen groen en fris.