De Lempuyang tempel op Bali: een magische plek!
De Lempuyang tempel op Bali: een magische plek!
- Mooie tempel op Bali met spectaculair uitzicht op vulkaan Mount Agung
- Neem gepaste kleding mee en kom vroeg voor de beste foto's
- De klim van 1700 treden is zwaar maar de zes prachtige tempels maken het de moeite waard
- Mooie tempel op Bali met spectaculair uitzicht op vulkaan Mount Agung
- Neem gepaste kleding mee en kom vroeg voor de beste foto's
- De klim van 1700 treden is zwaar maar de zes prachtige tempels maken het de moeite waard
Handige info voor je bezoek aan Lempuyang Luhur
Waar vind je Lempuyang Luhur en hoe kom je er?
Stel, je wilt Lempuyang Luhur bezoeken. Deze tempel ligt in het oosten van Bali, op de hellingen van Mount Lempuyang in Karangasem. Je vindt ‘m op 1.175 meter hoogte en het is een van de belangrijkste tempels van het eiland.
Vanaf Ubud ben je ongeveer 2 uur onderweg. Je rijdt dan via Gianyar en Klungkung naar Amlapura, en daarna nog een stukje door. Kom je uit Kuta of Seminyak? Reken dan op 2,5 tot 3 uur reistijd. Vanuit Amed of Candidasa ben je er het snelst: in zo’n 45 minuten sta je bij de tempel.
Hieronder zie je in één oogopslag hoe lang je onderweg bent vanaf verschillende plekken:
| Vertrekpunt | Reistijd | Route |
|---|---|---|
| Ubud | 2 uur | Gianyar, Klungkung, Amlapura |
| Kuta/Seminyak | 2,5-3 uur | Via zuidkust, Klungkung |
| Amed/Candidasa | 45 min | Langs kustweg |
Je kunt erheen met een privéchauffeur (600.000-900.000 IDR per dag), een gehuurde scooter (80.000-120.000 IDR per dag) of je boekt een georganiseerde tour (400.000-1.200.000 IDR per persoon). Parkeren kan op twee plekken: onderaan de berg als je de hele klim wilt doen, of dichter bij de Gates of Heaven als je het jezelf wat makkelijker wilt maken. Parkeren kost 5.000-10.000 IDR voor scooters en 10.000-20.000 IDR voor auto’s. Vanaf de parkeerplaats loop je nog 5 tot 10 minuten naar de ingang.
Wat trek je aan en hoe gedraag je je bij Lempuyang Luhur?
Bij Lempuyang Luhur draait het om respect. Je draagt een sarong (kain) die je benen tot aan je enkels bedekt, en een sjerp (selendang) om je middel. Geen sarong bij je? Geen probleem, je huurt er een bij de ingang voor 10.000-20.000 IDR. Zorg dat je schouders, borst en bovenarmen bedekt zijn. Laat felrode of zwarte kleding en drukke prints met dieren liever thuis.
Qua gedrag: wijs niet met je vingers naar heilige plekken of priesters, maar gebruik je hele hand of je duim. Ga niet hoger staan dan priesters of heilige objecten. Kussen, omhelzen, schreeuwen, hard praten, niet-traditionele hoofddeksels, afval, eten of drinken – dat doe je hier niet. Vrouwen die menstrueren mogen het tempelcomplex niet in. Houd ook rekening met lokale gelovigen die komen bidden.
Wanneer kun je het beste naar Lempuyang Luhur gaan?
Wil je het mooiste uitzicht en zo min mogelijk wachten bij de Gates of Heaven? Kom dan vroeg in de ochtend, tussen 4:30 en 7:00 uur. Dan zie je Mount Agung het best en is het nog rustig. Later op de dag wordt het drukker en kun je soms wel 2 uur moeten wachten voor een foto.
Het droge seizoen (april-oktober) is ideaal voor helder uitzicht. In het regenseizoen (november-maart) is het vaker bewolkt of mistig. Tijdens Balinese feestdagen zoals Galungan en Kuningan is het extra druk met lokale pelgrims. Op Nyepi (Balinees Nieuwjaar) is de tempel helemaal gesloten.
Wat betaal je voor een bezoek aan Lempuyang Luhur?
Hieronder vind je de belangrijkste kosten op een rij:
| Item | Prijs (IDR) |
|---|---|
| Privéchauffeur | 600.000-900.000 |
| Scooterhuur | 80.000-120.000 |
| Tour | 400.000-1.200.000 |
| Parkeren scooter | 5.000-10.000 |
| Parkeren auto | 10.000-20.000 |
| Sarong/sjerp | 10.000-20.000 |
| Gids | 100.000-200.000 |
| Donatie | 20.000-50.000 |
Er is geen vast entreegeld, maar je wordt wel gevraagd om een vrijwillige donatie voor het onderhoud van de tempel en de lokale gemeenschap. Reken op minimaal 20.000 IDR per persoon, maar de meeste mensen geven tussen de 30.000 en 50.000 IDR. Dit geld gaat naar onderhoud, religieuze ceremonies en ondersteuning van de lokale bevolking.
Voor parkeren betaal je 5.000-20.000 IDR en voor het huren van een sarong en sjerp 10.000-20.000 IDR per stuk. Wil je meer weten over het complex? Huur dan een gids voor 100.000-200.000 IDR.
Op weg naar de Lempuyang Luhur tempel
De klim van 1.700 treden en wat je onderweg tegenkomt
Bereid je voor op een flinke klim: je moet ongeveer 1.700 treden op, dwars door een tropisch bos. Het pad wordt steeds steiler en de treden zijn niet overal even netjes. Soms loop je over stenen trappen, soms over aarde of modder, vooral als het geregend heeft. Door het mos kunnen de treden glad zijn, dus stevige schoenen zijn echt een aanrader.
Onderweg kom je plekken tegen waar je even kunt uitrusten en kleine tempels waar je kunt zitten. Lokale verkopers verkopen water en snacks, maar neem zelf ook genoeg water mee. Bescherm jezelf tegen de zon en regen. Tijdens de klim passeer je zes tempels, van Pura Penataran Agung tot aan Pura Lempuyang Luhur bovenop de berg. Voor veel Balinezen is deze tocht meer dan alleen wandelen; bij elke tempel staan ze stil om hun hoofd leeg te maken en nieuwe energie op te doen.
Foto’s maken bij de Gates of Heaven: waar moet je op letten?
De Gates of Heaven bij de onderste tempel zijn beroemd vanwege het uitzicht op Mount Agung en het bekende spiegel-effect. Wil je een mooie foto? Gebruik een groothoeklens tussen de 24 en 35mm, dan krijg je de poort en de vulkaan goed samen op de foto. Het licht is het mooist rond zonsopkomst, als de zon achter je staat en de vulkaan goed zichtbaar is. Ook met je telefoon en HDR-modus kun je prima foto’s maken.
Het spiegelende effect ontstaat doordat lokale fotografen een stukje zwart glas of een spiegel onder je lens houden. Ze helpen je graag voor een kleine fooi van 10.000 tot 20.000 IDR. Houd rekening met wachttijden; in de ochtend is het meestal rustiger dan later op de dag. Wil je minder mensen om je heen? Maak dan foto’s op de trappen naar de poort, op de zijpaden met uitzicht over Karangasem, of bij de hogere tempels waar het rustiger is en je een ander uitzicht hebt.
Architectuur en opzet van het tempelcomplex
Hoe het tempelcomplex is opgebouwd
Lempuyang Luhur is gebouwd volgens de klassieke Balinese indeling in drie zones, elk met een eigen functie. De buitenste hof (Nista Mandala) is voor iedereen toegankelijk en heeft plekken waar je je kunt voorbereiden op je bezoek. In de middelste hof (Madya Mandala) vinden tempelactiviteiten plaats en staan paviljoens voor muziek en offers. Het binnenste deel (Utama Mandala) is het heiligste gedeelte, bedoeld voor gebeden en ceremonies.
De tempel is gemaakt van lokale materialen zoals vulkanische steen en kalksteen. De toegangspoorten (candi bentar) zijn versierd met houtsnijwerk van mythische wezens zoals naga’s en garuda’s. De daken zijn bedekt met palmblad of ijzeren platen.
Het hele complex is bewust gericht op Mount Agung, de heiligste vulkaan van Bali. De indeling volgt de regels van kaja (richting de berg) en kelod (richting de zee). Door de hoge ligging heb je uitzicht over zowel de bergen als de zee. De ontwerpers hebben ook bomen en andere natuurlijke elementen in het ontwerp verwerkt.
De zes tempels van het Lempuyang complex
Het Lempuyang-complex bestaat uit zes tempels die samen een spirituele route vormen:
De onderste tempel, Pura Penataran Agung Lempuyang, is bekend om de Gates of Heaven en is voor iedereen toegankelijk. Deze tempel eert Hyang Gni Jaya en heeft indrukwekkende poorten en versierde trappen.
Pura Telaga Mas (tempel van het gouden meer) staat voor zuivering en ligt bij waterbassins. Deze tempel is gewijd aan Hyang Telaga Mas en heeft eenvoudige paviljoens.
Pura Telaga Sawangan (tempel van het zegenende water) is een kleine tempel bij natuurlijke bronnen, waar Hyang Sawangan wordt vereerd.
Pura Lempuyang Madya vormt de overgang tussen het alledaagse en het heilige. Deze tempel heeft traditionele paviljoens en eenvoudige poorten, en is gewijd aan Hyang Madya.
Pura Puncak Bisbis ligt verscholen in dicht bos en eert Hyang Bisbis.
De hoogste tempel, Pura Lempuyang Luhur, bereik je na een stevige klim. Deze tempel is eenvoudig van opzet met een heiligdom van witte steen, gewijd aan Dewa Iswara.
Alle tempels zijn verbonden door een pad met treden en vormen samen een route van toenemende heiligheid.
De bekende Gates of Heaven en het uitzicht op Mount Agung
De Candi Bentar bij Lempuyang is een opvallende gespleten poort met rijke versieringen. De poort bestaat uit twee helften met houtsnijwerk en stenen details van mythische figuren, bloemen en beschermende symbolen.
De poort is strategisch geplaatst zodat Mount Agung precies in het midden zichtbaar is bij helder weer. Deze lijn tussen de poort en de vulkaan symboliseert de verbinding tussen mensen en goden. In de Balinese traditie wordt de poort gezien als doorgang voor gebeden en offers.
Door de jaren heen is de poort meerdere keren gerestaureerd, onder andere na aardbevingsschade in 2017. Lokale ambachtslieden voeren deze restauraties uit met traditionele werkwijzen om het oorspronkelijke karakter te behouden.
Culturele en spirituele waarde
Lempuyang Luhur speelt een grote rol in het geloofsleven op Bali. De tempel hoort bij de Sad Kahyangan Jagat, zes heilige plekken die samen het eiland beschermen tegen negatieve invloeden. Deze tempels liggen verspreid over Bali en zorgen voor balans. Lempuyang ligt in het oosten en vormt samen met tempels als Besakih en Uluwatu een soort onzichtbaar evenwicht.
De tempel is opgedragen aan Dewa Iswara, de beschermer van het oosten en een verschijningsvorm van Shiva. Hij staat voor zuiverheid, licht en spirituele leiding. Volgens lokale verhalen is de tempel gesticht door priester Rsi Markandeya. Er gaan verhalen rond over bijzondere gebeurtenissen, zoals witte vogels die verschijnen als teken van goddelijke aanwezigheid. De tocht naar de tempel wordt vaak gezien als meer dan alleen een fysieke inspanning – het is een symbolische reis naar inzicht en verlichting.
Rituelen en ceremonies bij Lempuyang Luhur
Het leven rond Lempuyang Luhur volgt de Balinese kalender, met het hele jaar door vieringen. De Odalan, de verjaardag van de tempel, wordt elke 210 dagen gevierd en trekt veel mensen. Je ziet dan optochten, kleurrijke offers en gezamenlijke gebeden.
Tijdens Galungan en Kuningan, wanneer Balinezen hun voorouders eren, komen duizenden mensen naar de tempel om te bidden en offers te brengen. Ook bij volle en nieuwe maan zijn er maandelijkse gebruiken voor voorspoed en bescherming. Mensen brengen mandjes met bloemen, rijst en fruit als offer, reinigen zich met heilig water, branden wierook en spreken mantra’s uit. Vaak klinkt er traditionele gamelanmuziek op de achtergrond.
De dorpsgemeenschap organiseert deze vieringen, terwijl tempelpriesters de gebeden leiden en zorgen dat de tempel spiritueel zuiver blijft. Als bezoeker mag je bij de vieringen zijn als je je aan de kledingvoorschriften houdt, en soms kun je na toestemming van de priester zelfs meedoen aan het gebed.
