Gunung Kawi: geschiedenis en betekenis

Hoe Gunung Kawi is ontstaan

Stel je voor: het is de 11e eeuw, en op Bali regeert koning Anak Wungsu. Hij is degene die opdracht geeft om het Gunung Kawi tempelcomplex te bouwen. Dat gebeurt in de tijd van de Udayana-dynastie, een periode waarin het koningshuis veel invloed heeft en er veel contact is met Java. De plek bij Tampaksiring is niet zomaar gekozen. Het ligt vlak bij heilige waterbronnen, midden in de vruchtbare Pakerisan-vallei.

Archeologen hebben inscripties gevonden in het Oudjavaans die precies vertellen hoe oud het complex is en dat het echt uit de tijd van Anak Wungsu komt. Het idee achter Gunung Kawi? Het moest een heiligdom zijn dat de macht van de koning liet zien. Water speelt hier een grote rol, want in de Balinese cultuur is water de schakel tussen koningschap en spiritualiteit. Je ziet dus meteen hoe goed deze plek past bij de Balinese manier van denken.

Hieronder zie je wie er allemaal belangrijk waren voor Gunung Kawi:

Wat de naam “Gunung Kawi” betekent

Misschien vraag je je af waar de naam vandaan komt. “Gunung Kawi” betekent letterlijk “Berg van de Dichter”. “Gunung” is berg, “Kawi” verwijst naar een dichter of heilige schrijver. Dat zegt meteen iets over het belang van deze plek voor spiritualiteit en literatuur.

In de Balinese cultuur zijn dichters niet alleen mensen die mooie teksten schrijven, maar ook spirituele gidsen. Ze bewaken heilige kennis. “Kawi” komt uit het Oudjavaans en heeft alles te maken met poëzie en heilige teksten. Volgens sommige verhalen zou er zelfs een mythische dichter zijn geweest die het complex heeft ontworpen of ingewijd. Kijk je goed naar de inscripties en symbolen, dan zie je overal die mix van poëzie en spiritualiteit terug. Gunung Kawi is dus echt een plek waar het aardse en het goddelijke samenkomen, verbonden door taal en rituelen.

Voor wie de koninklijke graven zijn gemaakt

De graven bij Gunung Kawi zijn bedoeld als herdenkingsplaatsen voor leden van de koninklijke familie uit de 11e eeuw. Het belangrijkste graf is voor koning Anak Wungsu, de zoon van Udayana en Mahendradatta. Daarnaast zijn er monumenten voor zijn favoriete koninginnen en misschien ook andere familieleden.

Bij de schrijnen vind je inscripties met namen en titels die verwijzen naar Anak Wungsu en zijn hof. Wie er precies in de andere graven worden herdacht, daar zijn historici het nog niet helemaal over eens. Sommigen denken aan zijn moeders, anderen aan zijn vrouwen of broers. De inscripties geven in elk geval veel informatie over de sociale status en de posities aan het hof. Er zijn verschillende theorieën over de hiërarchie en de relaties tussen de herdachte personen, en dat maakt het extra interessant om te ontdekken.

Bouwen in de rotsen: hoe Gunung Kawi is gemaakt

Monumentale schrijnen uitgehouwen in de rotswand

Als je Gunung Kawi bezoekt, zie je meteen de tien indrukwekkende candi die uit de steile rotswanden zijn gehouwen. Ze zijn verdeeld over twee groepen langs de Pakerisan-rivier. Eén candi staat een stukje verderop, helemaal alleen. De candi zijn tot wel zeven meter hoog en tussen de vier en acht meter breed. Vijf staan aan de oostkant, vier aan de westkant, en die ene staat apart.

Alle candi zijn gericht op de rivier en het landschap eromheen. Het uithakken van deze schrijnen uit massieve rotsblokken met simpele ijzeren gereedschappen was echt vakwerk. Wat Gunung Kawi uniek maakt, is de combinatie van Balinese en Javaanse stijlelementen. Dat zie je nergens anders in Zuidoost-Azië.

Hier zie je hoe de candi zijn verdeeld:

Wat je ziet aan de tempels zelf

Kijk je goed naar de candi van Gunung Kawi, dan zie je overal symboliek en decoraties die verwijzen naar hindoeïstische en Javaanse tradities. Elk schrijn heeft meerdere lagen met eigen versieringen. Boven de ingangen zie je vaak kala-makara decoraties. Die moeten beschermen tegen negatieve krachten.

De nissen waarin de candi zijn uitgehouwen zijn diep en omlijst met reliëfs. De daken hebben een gelaagde pagodastijl, een knipoog naar de heilige bergen uit hindoeïstische verhalen. In het steenwerk kom je lotusbloemen tegen, slangen (naga’s) en geometrische patronen. De Hindoe-Javaanse invloed zie je aan de mix van verticale en horizontale lijnen en de nadruk op evenwicht en rangorde.

Oost en west: verschillen tussen de groepen schrijnen

De candi zijn verdeeld in een oostelijke en een westelijke groep, met de Pakerisan-rivier ertussen. Deze indeling zegt waarschijnlijk iets over de rangorde binnen de koninklijke familie. De oostelijke groep bestaat uit vijf grotere en rijker versierde candi, waarschijnlijk voor de koning en zijn belangrijkste vrouwen. De westelijke groep heeft vier kleinere en eenvoudigere candi, misschien voor andere familieleden.

De tiende, alleenstaande candi wordt vaak gezien als de plek voor een belangrijke adviseur of priester. De verschillen in grootte, versiering en richting zijn geen toeval. Ze wijzen op een duidelijke hiërarchie. De rivier wordt soms gezien als een symbolische grens tussen verschillende familietakken of tussen het wereldlijke en het spirituele leven.