Klungkung op Bali: de mooiste plekken om te bezoeken
Klungkung op Bali: de mooiste plekken om te bezoeken
- Klungkung was vroeger het machtigste koninkrijk van Bali
- De koning koos in 1908 liever voor de dood dan zich over te geven aan de Nederlanders
- De tempels Kertha Gosa en Taman Gili houden de oude cultuur in ere
- Klungkung was vroeger het machtigste koninkrijk van Bali
- De koning koos in 1908 liever voor de dood dan zich over te geven aan de Nederlanders
- De tempels Kertha Gosa en Taman Gili houden de oude cultuur in ere
Klungkung: Koninkrijk en erfgoed
Hoe het Klungkung-koninkrijk ontstond
Stel je voor: het jaar is 1686. Dewa Agung Jambe grijpt de macht in Klungkung, net nadat het oude Gelgel-rijk is gevallen. Door zijn familiebanden met de vorige heersers krijgt Klungkung meteen een bijzondere status op Bali. Het wordt niet alleen het spirituele, maar ook het politieke centrum van het eiland.
Aan het hoofd staat de Dewa Agung, gesteund door adel en priesters. Klungkung is misschien niet het grootste koninkrijk qua oppervlakte, maar wel het meest gerespecteerd. Het fungeert vaak als bemiddelaar als er ruzie is tussen andere Balinese rijken.
In deze periode bloeit de cultuur. Kunst, literatuur en religieuze rituelen krijgen volop aandacht. Maar in 1908 verandert alles: de Nederlanders vallen binnen en maken een einde aan de onafhankelijkheid van Klungkung. Vanaf dat moment begint de koloniale tijd.
De Puputan Klungkung: een dramatisch einde
Op 28 april 1908 gebeurt er iets wat je niet snel vergeet: de Puputan Klungkung. Koning Dewa Agung Jambe en honderden volgelingen kiezen ervoor om niet te buigen voor de Nederlandse troepen. In plaats daarvan lopen ze, gekleed in het wit en gewapend met hun rituele kris, in processie het paleis uit.
De directe aanleiding? De Nederlanders grijpen militair in na de plundering van een Chinees schip. Maar voor de koning en zijn mensen is het meer dan dat: het is een kwestie van eer. Ze kiezen voor de dood boven overgave. Deze gebeurtenis leeft nog steeds voort op Bali. Elk jaar wordt de puputan herdacht en overal op het eiland vind je monumenten die herinneren aan deze daad van verzet.
Klungkung Palace: wat er nog over is
Misschien vraag je je af wat er nu nog te zien is van het oude Klungkung Palace, ook wel Puri Agung Semarapura genoemd. Ooit was het een indrukwekkend complex met binnenplaatsen, paviljoens en tempels, allemaal omringd door muren en poorten.
De bouw volgde het mandala-concept: een Balinese indeling waarbij alles draait om een spiritueel centrum. Hier regeerde de koning, werden rechtszaken gehouden en vonden ceremonies plaats. Kunst en religie waren overal zichtbaar.
Na de verwoesting in 1908 is er maar een klein deel herbouwd. Nu kun je vooral de paviljoens Kertha Gosa en Taman Gili bezoeken. Er wordt hard gewerkt om dit erfgoed te behouden, zodat je nog steeds een glimp kunt opvangen van het oude koninkrijk.
Bali’s bijzondere gebouwen in Klungkung
Kertha Gosa: waar recht en kunst samenkomen
Loop je Kertha Gosa binnen, kijk dan vooral omhoog. Het plafond is een waar kunstwerk, vol kleurrijke schilderingen in de Kamasan-stijl. Hier beslisten de koning en priesters vroeger over belangrijke zaken.
De schilderingen vertellen verhalen uit de Balinese mythologie, zoals Bhima’s reis door hemel en hel. Ze zijn bedoeld om je aan het denken te zetten over goed en kwaad. Alles is met natuurlijke verfstoffen gemaakt, en je ziet scènes uit bekende verhalen als de Ramayana en Mahabharata.
Kunstenaars uit het dorp Kamasan onderhouden deze schilderingen nog steeds. Je kunt het paviljoen bezoeken en meedoen aan rondleidingen die je alles vertellen over de geschiedenis en betekenis van deze plek.
Taman Gili: het drijvende paviljoen
Taman Gili, ook wel het Floating Pavilion genoemd, ligt op een klein eilandje in een vijver. Via bruggen loop je er zo naartoe. Dit open paviljoen werd gebruikt voor koninklijke bijeenkomsten, ceremonies en momenten van rust.
Het water rondom het gebouw staat symbool voor zuiverheid en vormt de grens tussen het heilige en het gewone leven. Op de muren zie je reliëfs met goden en demonen, en het houtsnijwerk laat bloemen en figuren uit oude verhalen zien.
Na een flinke restauratie zijn de reliëfs en schilderingen weer in topconditie. Tegenwoordig worden hier culturele activiteiten georganiseerd en komen bezoekers om de bijzondere bouwstijl en rijke geschiedenis te ontdekken.
Klungkung vandaag: cultuur en het dagelijks leven
Semarapura, het centrum van Klungkung
Semarapura is het kloppende hart van Klungkung. Hier komen alle wegen samen, omringd door markten, tempels en belangrijke gebouwen. Je vindt er een mix van oude paleizen, traditionele tempels en moderne overheidsgebouwen.
De mensen die hier wonen zijn heel divers: van mensen met adellijke roots tot handelaren, ambachtslieden en boeren. Ze verdienen hun geld met handel, ambachten, landbouw en toerisme. In Semarapura lopen traditie en vernieuwing dwars door elkaar, wat zorgt voor een levendige sfeer.
Hieronder vind je een overzicht van de belangrijkste beroepen in Semarapura:
| Beroep | Voornaamste activiteit |
|---|---|
| Handelaar | Markt, winkels |
| Ambachtsman | Kunst, handwerk |
| Boer | Rijst, groenten |
| Toerisme | Gids, hotel |
| Adel | Ceremonies, bestuur |
De markten van Klungkung
Als je het echte leven in Klungkung wilt meemaken, moet je naar Pasar Semarapura. Deze markt is het centrum van het dagelijkse leven. Je vindt er alles: textiel met endek-weefsels, verse groenten en fruit, kruiden, vlees, vis, bloemen en offergaven.
Mensen komen hier niet alleen om boodschappen te doen, maar ook om bij te praten. De markt begint vroeg, als boeren en handelaren hun spullen brengen, en sluit in de namiddag. Naast de hoofdmarkt zijn er kleinere markten, zoals de bloemenmarkt en een avondmarkt met snacks en streetfood.
Hieronder zie je een overzicht van de belangrijkste onderdelen van de markt:
| Marktdeel | Producten |
|---|---|
| Textiel | Endek, batik |
| Groente/fruit | Vers, lokaal |
| Kruiden | Specerijen, sambal |
| Vlees/vis | Kip, vis |
| Bloemen | Offer, decoratie |
| Snacks | Streetfood, zoet |
Festivals en ceremonies in Klungkung
In Klungkung worden festivals en ceremonies gevierd die je nergens anders op Bali ziet. Tijdens de Gebogan-competitie dragen vrouwen hoge torens van offergaven in een optocht naar de tempel. De Dewa Masraman-ceremonie bij de Pura Dasar Bhuana tempel is een bijzonder ritueel waarbij godenbeelden worden rondgedragen.
Elk jaar wordt de Puputan Klungkung herdacht, een moment van bezinning en trots. Grote Balinese feestdagen als Galungan, Kuningan en Nyepi krijgen in Klungkung een eigen invulling, vaak met een rol voor de koninklijke familie.
Typische gerechten uit Klungkung
De keuken van Klungkung heeft een paar echte klassiekers. Tipat Cantok bestaat uit stukjes rijstcake met pittige pindasaus en gestoomde groenten. Serombotan Klungkung is een salade van verschillende groenten, taugé, bonen, geraspte kokos en een kruidige saus. Jukut Undis is een zwarte bonensoep die vaak met rijst en kokos wordt gegeten.
Deze gerechten worden gemaakt met lokale ingrediënten volgens oude recepten. Je vindt ze op de markt, in kleine eethuisjes en tijdens tempelfeesten. Bij ceremonies zijn deze gerechten belangrijk, zowel als offergave als voor gezamenlijke maaltijden.
Kunst en ambachten uit Klungkung
De Kamasan-schilderstijl uit Klungkung
De Kamasan-schilderstijl is de oudste schildertraditie van Bali en komt uit het dorp Kamasan, vlakbij Klungkung. Kunstenaars gebruiken natuurlijke kleurstoffen uit mineralen en planten, die ze aanbrengen op katoen of gebleekte boomschors.
Je herkent deze schilderingen aan de platte, gestileerde figuren en de duidelijke hiërarchie in de compositie. De werken laten vaak verhalen zien uit de Ramayana, Mahabharata en lokale legendes, met veel symboliek en morele boodschappen.
Vroeger zag je deze kunst vooral in tempels en paleizen, vooral op plafonds en panelen. Nu zijn het vooral enkele bekende families zoals Pan Seken, Pan Sekenan en Pan Sekenegara die deze traditie voortzetten.
Om deze kunstvorm te behouden, worden er workshops en tentoonstellingen georganiseerd en kun je authentieke werken kopen. In het dorp Kamasan zelf, het Klungkung Palace en bij lokale galeries en markten kun je deze kunst ontdekken. Hier werken kunstenaars nog steeds volgens methodes die al generaties lang worden doorgegeven.
